غزل شماره 183 دیوان حافظ
دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند
واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
بیخود از شعشعه پرتو ذاتم کردند
باده از جام تجلی صفاتم دادند
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند
بعد از این روی من و آینه وصف جمال
که در آن جا خبر از جلوه ذاتم دادند
من اگر کامروا گشتم و خوشدل چه عجب
مستحق بودم و این ها به زکاتم دادند
هاتف آن روز به من مژده این دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند
این همه شهد و شکر کز سخنم می ریزد
اجر صبریست کز آن شاخ نباتم دادند
همت حافظ و انفاس سحرخیزان بود
که ز بند غم ایام نجاتم دادند
تعبیر فال شما :
اگر به تمام نیات خودتان می رسید منظور این است که لیاقت داشته و مورد لطف خداوند قرار گرفته اید زیرا با تمام وجود خدا را می پرستید و وجود خودتان را از خدا می دانید. صبرتان باعث شد مژدگانی دولت به شما بدهند و جور و جفا را از شما دور کنند.
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی
آن شب قدر که این تازه براتم دادند
چه سحرگاه و شب مبارک و خجسته ای بود آن شب قدری که سند آزادی از گناهان را به من عطا کردند و اجازه ورود به کوی عشق را به من دادند.
بعد از این روی من و آینه وصف جمال
که در آن جا خبر از جلوه ذاتم دادند
بعد از این روی من به آینه ای خواهد بود که تنها جمال زیبای معشوق را نمایان می سازد؛ آینه ای که جایگاه جلوه گر شدن حق است. یعنی بعد از این از تعلقات مادی دور خواهم شد و فقط به دل می نگرم.
من اگر کامروا گشتم و خوشدل چه عجب
مستحق بودم و این ها به زکاتم دادند
اگر من به همه آرزوهای خود رسیدم و دل شاد شدم جای شگفتی نیست زیرا مستحق بودم و اینها را به عنوان زکان به من عطا کردند.
کامروا: سعادتمند، خوشبخت
هاتف آن روز به من مژده این دولت داد
که بدان جور و جفا صبر و ثباتم دادند
فرشته خوشبختی آن روز به من مژده وصل یار و رسیدن به تجلیات ذات و صفات حق را داد که در برابر همه جور و جفای او صبر و تحمل کردم. یعنی بر اثر صبر در برابر مشکلات به مقصود رسیدم.
هاتف: فرشته ای که از عالم غیب آواز دهد و خود او دیده نشود.
این همه شهد و شکر کز سخنم می ریزد
اجر صبریست کز آن شاخ نباتم دادند
این همه مضامین شیرین و زیبا که از سخن من می ریزد پاداشی است که به دلیل صبر و نگهداری قلم به من عطا کردند. یعنی هر سخنی را نگفتم و هر شعر سستی را نسرودم تا اینکه قلم من مانند شاخ نبات گردید.
همت حافظ و انفاس سحرخیزان بود
که ز بند غم ایام نجاتم دادند
همت و توجه حافظ و دعای عارفان و شب زنده داران بود که من را از بند غم روزگار نجات داد.
انفاس: مجازا دعای خیر
در این شرح غزل حافظ از کتاب های حافظ نامه و شاخ نبات حافظ نیز استفاده شده است.
حافظ نامه؛ که به مفاهیم کلیدی ابیات دشوار حافظ توسط بهاء الدین خرمشاهی پرداخته شده است.