علل اعتیاد به سیگار و عوارض آن

علل اعتیاد به سیگار و عوارض آن

امروزه گرایش به مصرف سیگار در بین افراد جامعه به ویژه جوانان افزایش پیدا کرده است. اکثر معتادان، سیگار مصرف می نمایند و اعتیاد را نیز از سیگار شروع کرده اند.
براساس معیار های تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیاد آور به حساب آمده است.
مصرف سیگار اولین قدم به سوی اعتیاد می باشد.
مصرف دخانیات باعث ایجاد احساس آرامش می گردد و این احساس به شکل بخشی از زندگی آن ها در می آید.
به موجب مصرف دخانیات، بدن برای عملکرد طبیعی خود و برای جلوگیری از به وجود آمدن نشانه های قطع نیکوتین، نیاز به مصرف میزان مشخصی از دخانیات دارد.
سیگار یکی از بارز ترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان، بیماری های عفونی و سکته در جهان می باشد.
در دود سیگار بیش از چهار هزار نوع ماده سمی وجود دارد که بخشی از آن ها سرطان زا می باشند.
سیگار عامل مهم سرطان ریه بوده و یکی از عوامل مهم در بروز شمار زیادی از سرطان ها می باشد.
مصرف هر سیگار بیش از ۵ دقیقه از عمر انسان می کاهد.
ماده اصلی سیگار، نیکوتین است که موجوب آزاد شدن کتکول آمین ها از جمله اپی نفرین و نوراپی نفرین می گردد.
افزایش کتکول آمین ها موجب افزایش ضربان قلب و فشار قلب و انقباض عروق محیطی و در نتیجه افزایش مصرف اکسیژن قلب می گردد.
نیکوتین سبب افزایش میزان چربی خون، گلوکز و بتا اندورفین شده و از طرف دیگر سبب ایجاد منواکسید کربن، که یک گاز سمی می باشد، می گردد و در نتیجه انتقال اکسیژن را دچار مشکل می نماید.
استعمال سیگار سبب گرفتگی عروق قلب، افزایش فشار خون و افزایش انعقاد خون می گردد.
سیگار بر روی دستگاه گوارش نیز اثر گذاشته و باعث کاهش جریان خون، در این قسمت شده و در نتیجه باعث ایجاد زخم معده و اثنی عشر می گردد.
استعمال سیگار باعث افزایش سکته نغزی نیز می گردد.

عوامل موثر در اعتیاد به سیگار و دخانیات:

• عوامل خانوادگی:

نقش خانواده در پی ریزی و شکل گیری شخصیت افراد، واقعیت انکار ناپذیری است.
اعتماد به نفس، مهر و محبت و احساس مسئولیت در سایه یک محیط خانواده سالم شکل می گیرد.
عدم توجه و حمایت کافی از طرف خانواده یا محبت و توجه و حمایت بیش از حد از سوی خانواده، فرد را آماده ناسازگاری و کج روی خواهد نمود.
افرادی که از روابط عاطفی و فقدان مهر مادری محروم بوده اند، محبت و عواطف دیگران را احساس نمی کنند در نیجه این افراد قدرت سازگاری نداشته و این را با ترک کردن خانه و مدرسه، زیر پا گذاشتن قوانین و حقوق دیگران و پرخاشگری نشان می دهند.
حمایت و توجه بیش از حد از سوی والدین نیز باعث ناسازگاری های رفتاری می گردد و فرد را لوس و بسیار پر توقع و ناز پرورده می سازد، در نتیجه فرد در این مورد نیز با دیگران نمی تواند سازش نماید.
والدین باید متوجه باشند که رشد شخصیت فرزند منوط به برقراری رابطه صحیح بین همه ی افراد خانواده حتی از لحظه تولد بوده و در حقیقت فرد را در برابر مشکلات رفتاری از جمله اعتیاد مصون می دارد.
مواظبت و مراقبت مادر از فرزند خود و ایجاد رتبطه عاطفی با وی و رفتار خردمندانه و با محبت پدر باعث ایجاد احساس اعتماد و امنیت در فرزند شده و از او فردی متعادل و با رشد شخصیت کافی می سازد.

ذکر این نکته لازم است که والدین بهترین و موثر ترین الگو های رفتاری برای فرزندان خود می باشند، لذا امکان سیگاری شدن فردی که والدین او هر دو سیگاری هستند دو برابر بیشتر از فردی است که والدین او سیگاری نیستند یا فقط یکی از آنها سیگاری می باشد.

• عوامل اجتماعی:

وجود انواع سیگار ها با شکل ها، رنگ ها، پاکت های متنوع و جذاب، طمع های مختلف، نمایش صحنه های جذاب از هنر پیشه های مورد علاقه جوانان در فیلم ها، عدم وجود و سایل و تبلیغات مناسب و کافی برای آگاهی جوانان از خطرات و مضرات سیگار، شکست در تحصیل، معاشرت با دوستان ناباب از عوامل موثر استعمال دخانیات در فرد می باشد.

• عوامل فردی:

اگر تمام عوامل به وجود آورنده اعتیاد فراهم باشد باز در نهایت این خود فرد است که برای مصرف مواد تصمیم گیری می کند.
ضعف ایمان، اخلاق، کنجکاوی، ضعف شخصیت، نداشتن اعتماد به نفس و تقلید از عوامل فردی اعتیاد می باشد.
همچنین هیجان طلبی دوره جوانی، فرار از مشکلات زندگی، فشار های عصبی، غرور، مسائل جنسی و شکست عشقی از جمله عواملی هستند که انگیزه فرد را برای استعمال دخانیات افزایش می دهند‌.

پزشکی سرطان ریه

عوارض استعمال سیگار:

• ایجاد چین و چروک در پوست

• زخم معده

• ابتلا به آب مروارید

• سرطان ریه

• سرطان پوست

• سرطان رحم و سقط جنین

• بیماری های قلبی

• از دست دادن مو ها

• پوسیدگی دندان

• تحلیل ویتامین A

• تغییر رنگ انگشتان و لب ها

• محدود کردن جریان خون در عروق پوستی

• تغییر شکل دادن سلول های جنسی در مردان

• پوکی استخوان

• ضایعات شنوایی: عوارض شنوایی در افراد سیگاری سه برابر بیش از دگیر افراد می باشد.

مسئولیت والدین در پیشگیری از اعتیاد فرزندان:

بی شک هنگامی که دنیای سرگرمی نوجوانان، مواد مخدر را تکریم می نماید، می تواند ذهن کنجکاو نوجوانان را به امتحان نمودن آن رهنمون سازد.
به همین دلیل می بایست والدین از نوع سرگرمی که فرزندانشان انتخاب می کنند، آگاهی داشته باشند.
با توجه به اینکه مواد مخدر در فرهنگ جامعه حضور همیشگی و غیر واقع گرایانه دارد، این موضوع به خودی خود تبدیل به یک موضوع اجتماعی داغ در میان نوجوانان می گردد.

نوجوانان در رابطه با استفاده تفریحی مواد مخدر و نوشیدن الکل در مدرسه، میهمانی ها، بیرون از محیط مدرسه و دانشگاه، صحبت می کنند که این مورد می تواند به موضوعی برای صحبت های دوستانه و یا ایجاد فشار به واسطه مسخره شدن از سوی دوستان ناباب شود.
علاوه بر این، با وجود روش های مدرن رد و بدل کردن پیام، نوجوانان دائما با یکدیگر در تماس بوده و این امکان حاصل می شود که از سوی همسالان خود در هر زمان تحت تاثیر قرار بگیرند.

به علت آشنایی نوجوانان با واژگان مواد مخدر و الکل، آن ها نیاز به یک کانون گرم و قوی خانه دارند.
اگر کودکان و نوجوانان به دانش، احترام به نفس و پشتیبانی خانوادگی مستحکم، مجهز نباشند احتمال امتحان نمودن مواد مخدر به دلیل مورد قبول بودن از سوی دوستان یا ارضاء غریزه کنجکاوی آن ها بیشتر خواهد شد.
در این صورت اگر نوجوانان با استفاده از مواد آغازین، به راه اعتیاد قدم بگذارند، در های اعتیاد، تنش های مرتبط با قانون ، صدمات بدنی و کشمکش های خانوادگی به سوی آن ها گشوده خواهد شد.

برخی از والدین احساس خوبی از صحبت کردن با فرزندانشان در مورد مواد مخدر ندارند و مطمئن نیستند که چگونه بدون ایجاد تنش و در گیری این کار را شروع کنند. اما جای نگرانی وجود ندارد، زیرا روش هایی هست که در طول زمان آزموده شده اند و می توان به وسیله آن ها، فرزندان را به مباحثه پر بار کشانید.
این مباحثات بایستی دوستانه و به دور از فضای تهدید باشند.
والدین باید دقت نمایند تا آنچه که فرزندانشان برای گفتن دارند گوش فرا دهند.
اگر به جای به دست گرفتن سکان گفتگو و صحبت یک جانبه، والدین از روش پرسیدن سوال استفاده نمایند، این عمل می تواند فرزندان را تشویق به صحبت کردن و گفتگو کند.
هنگامی که والدین و فرزند به احساسات همدیگر احترام می گذارند، حس اعتماد و همدلی دو جانبه در میان آن ها شکل می گیرد و به صورت طبیعی فرزند سعی در محافظت از وابستگی های خانوادگی می نماید.

کارشناسان پیشنهاد می نمایند که والدین زمانی را برای صحبت کردن در مورد مواد مخدر با فرزندانشان اختصاص دهند و در این مکالمات و گفتگو ها آرزویشان از داشتن یک خانواده عاری از اعتیاد را ابراز کنند.
از طرف دیگر عملکرد خود والدین به عنوان الگوی فرزندان نیز باید متناسب و همگام با آموزه هایشان باشد.
والدین نمی توانند به جای فرزندانشان زندگی کنند و از طرف دیگر تلاش بیش از حد معمول در کنترل کردن همه جوانب زندگی فرزندان منجر به واکنش های شورش گرانه از سوی فرزندان می شود.
هنگامی که یک رابطه عمیق و معنی دار به واسطه یک ارتباط صادقانه شکل می گیرد، احتمال اینکه فرزندان به نصایح والدین خود احترام بگذارند افزایش می یابد و در نتیجه نوجوانان ترجیح خواهند داد از که مواد پر خطر استفاده ننمایند.

راه های ترک اعتیاد:

راه های فراوانی برای ترک اعتیاد وجود دارد که همه ی آن ها به اراده و خواست درونی فرد بستگی دارد.
اما آنچه روشن است، می توان با ریشه یابی در حل تمام مشکلات بهترین راه حل ها را انتخاب نمود.
بنابراین اگر ما علل و ریشه اعتیاد را شناسایی نماییم می توانیم دقیق تر و موثر تر آن ها را در مان کنیم.
پس راه های موثر در ترک اعتیاد عبارت است از:

• مطالعه و آگاهی از مضرات سیگار

• آموزش دادن افراد معتاد و تقویت روحی و روانی آن ها

• آموزش از طریق رسانه ها و اطلاع رسانی به وسیله چاپ و پخش تصاویری از عاقبت افراد مبتلا

• وضع قوانین در ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و جدیت در اجرای آن

• ورزش و فعالیت های جسمی هدف دار

• مشاوره

• استفاده از روش های جایگزین مانند قرص های مکیدنی و اسپری بینی

• عدم تنبیه توسط خانواده

• حمایت و نظارت بیشتر خانواده

• انتخاب مناسب کمپ ترک اعتیاد

  دانستنی های مختصر در مورد مصرف سیگار

• آیا می دانستید که سیگار حجم اکسیژن ریه ها را کاهش می دهد؟

• آیا می دانستید که مصرف هر یک نخ سیگار، ۵/۵ دقیقه از عمر انسان می کاهد؟

• آیا می دانستید که استعمال سیگار در زنان باردار سبب مرگ تقریبا ۴۰۰۰ نوزاد در سال می گردد؟

• آیا می دانستید که سیگار ۴ هزار ماده سمی و ۴۰ عنصر سرطان زا دارد؟

• آیا می دانستید که افراد سیگاری ۲ برابر غیر سیگاری ها احتمال ابتلا به زخم معده را دارند؟

• آیا می دانستید که دود سیگار موجود در محیط بیش تر از مصرف مواد قندی در پوسیدگی دندان های کودکان نقش دارد؟

• آیا می دانستید که سیگار کشیدن خطراتی وخیم برای سلامت مادر و جنین ایجاد می نماید و می تواند باعث زایمان زود رس، وزن کم هنگام تولد و مرگ ناگهانی نوزاد گردد؟

• آیا می دانستید که تا سال ۲۰۲۰ دخانیات سالی ۱۰ میلیون قربانی در جهان خواهد داشت که ۷ میلیون آن در کشور های در حال توسعه می باشد؟

• آیا می دانستید که دود سیگار حاوی ۴۰۰۰ نوع ماده با آثار آنتی ژنی، جهش زایی و سرطان زایی، دارویی و ضد سلولی می باشد؟

• آیا می دانستید که در افرادی که فشار خون یا کلسترول بالا دارند، مصرف سیگار احتمال مرگ را به ۲ برابر افزایش می دهد؟

/ فائزه عوض پور /