معرفی سیستم ضد صاعقه هواپیما ها
حتما برای شما هم سوال پیش آمده است که در برخورد صاعقه با یک هواپیما چه اتفاقی می افتد ؟ آیا اصلا صاعقه به هواپیما آسیب میزند ؟ و حتی سوال پایه ای تر ، آیا اصلا صاعقه به هواپیما برخورد می کند ؟ برای فهمیدن جواب این سوال ها این مطلب را به دقت بخوانید :
شاید برایتان جالب باشد که بدانید طبق ادعای سرویس ملی هواشناسی آمریکا، دمای یک صاعقه ناگهانی همراه با تندر نزدیک به ۳۰ هزار درجه سانتی‌گراد است که بدون شک بسیار دمای بالایی است!
آیا صاعقه با هواپیما برخورد می کند ؟
خیلی از افراد فکر می کنند که صاعقه فقط باید به سمت زمین تخلیه شود و به همین دلیل هواپیما ها اصلا دچار صاعقه زدگی نمیشوند . این استدلال به طور کامل غلط و اشتباه می باشد . وقتی ابر های موجود در آسمان بر اثر حرکت در لایه های جو بر خورد مالشی با مولکول های هوا و سایر ابر ها دچار انباشت الکتریسیته ساکن می شوند ، به دنبالی مسیری برای تخلیه الکتریسته ساکن خود می باشند شاید زمین بیسترین ظریفت را برای جذب این الکتریسیته داشته باشد اما بعد فاصله هم بسیار مهم می باشد خیلی از مواقع که ما صدای رعد و برق را میشنویم الکتریسیته از ابر به زمین وارد نمی شود بلکه از یک ابر با بار الکتریکی مثبت ( الکترون های بیشتر) به یک ابر با بار الکتریکی منفی ( الکترون های کمتر) روانه می شود.
همان طور که گفته شد انتقال جریان الکتریکی می تواند بین ابر ها اتفاق بی افتد ، همین موضوع در مورد یک هوا پیما نیز صدق می کند . هواپیما با وجود بدنه فلزی رسانا ،می تواند در کنار یک ابر با الکتریسیته ساکن مسیر عبور جریان الکتریسیته بشود و در عمل شاهد برخورد صاعقه با هواپیما باشیم.
در لحظه برخورد صاعقه چه اتفاقی می افتد؟
نظربه اینکه لایه بیرونی اغلب هواپیماها عمدتاٌ از آلومینیوم ساخته شده است که هادی خوب الکتریسیته است. راز سالم ماندن هواپیما در میان ضربات صاعقه این است که در هواپیما اجازه روان شدن جریان الکتریکی از میان پوسته هواپیما تا نقطه تمـاس آن بـه بعضـی نقاط دیگـر بـدون وقـفه یـا انحـراف بـه درون هـواپـیمـا داده می شود. تخمین ها نشان می دهند که هر خط هوایی تجاری بطور متوسط یک ضربه صاعقه در طول سال می خورد.
چرا هواپیما با برخورد صاعقه سقوط نمی کند ؟
معرفی سیستم ضد صاعقه هواپیما ها
علت این که چرا هواپیما سقوط نمیکند این است که هواپیما مانند یک کابل بسیار بزرگ برق را از خود عبور می دهد و خود آسیبی نمیبیند ولی در برابر حرارت ناگهانی و جرقه ها باید بسیار ایمن سازی شود.
حتما می دانید در سکو های نفتی تمام تجهیزات به صورت ضد جرقه ساخته می شود ، حتی آچار های کارگرانی که بر روی یک سکو نفتی کار می کنند با آچار های معمولی فرق دارند تا به هیچ عنوان کوچک ترین جرقه ای را ایجاد نکنند. سیستم ذخیره سوخت هواپیما ، لوله های انتقال ، پمپ ها و نازل های آن به طور کامل ضد جرقه طراحی می شوند . با این کار تنها امکان خطر هم از بین می رود البته باید به خاطر داشت در صورت خرابی تجهیزات ضد جرقه ، هواپیما در برابر صاعقه دچار انفجار و آتش سوزی می شود ولی این احتمال بسیار ضعیف می باشد.
حادثه های هوایی بر اثر صاعقه
برخورد صاعقه به هواپیما در اکثر شرایط بدون اثری اتفاق می افتد، اما خب در طول تاریخ چند برخوردی که منجر به حادثه های ناگوار شده نیز وجود دارد. در ژانویه ۲۰۱۴، پس از آنکه یک هواپیمای سبک متعلق به Intan Angkasa Air توسط رعد و برق سقوط کرد، چهار نفر کشته شدند. بمبنگ اروان (Bambang Ervan) سخنگوی وزارت حمل و نقل اندونزیایی، به یک سایت خبری در استرالیا گفت که هر چهار نفر در هواپیما در همان لحظه کشته شدند.
در سال ۲۰۱۰، وقتی یک بوینگ ۷۳۷-۷۰۰ از باگوتا با صاعقه برخورد کرد، به سه قسمت تبدیل شده و در جزایر سن آندرس کارائیب سقوط کرد که طی این حاثه ۲ نفر کشته شدند. در آن زمان، کارشناسان هوانوردی احتمال می دادند که دلیل این حادثه اصلا رعد و برق نبوده باشد، اما ترکیب آن با تغییر جهت سریع جهت باد می تواند باعث شده باشد که هواپیما سقوط کند. یک تجربه ناگوار دیگر که منجر به مرگ ۸۱ نفر شد، در سال ۱۹۶۳ اتفاق افتاد. طی این حادثه در مریلند، برخورد صاعقه به بال هواپیما باعث شد که بال آتش بگیرد و این بوینگ ۷۰۷ سقوط کند.
اما به طور کلی، حادثه هایی که مرگبار نبودند به لطف ارزیابی های امنیتی مدرن، امروزه رایج تر هستند. پاتریک اسمیت تجربه نزدیکی با رعد و برق داشته، زمانی که او کاپیتان پرواز یک هواپیما ۳۷ صندلی بوده است. او می گوید:
رعد و برق از یک ابر کوچک کومه‌ای‌بارا شروع شد و به دماغه هواپیما برخورد کرد اما چیزی که ما احساس کرده و شنیده بودیم کمی بیشتر از یک صاعقه کوچک بود. هیچ چراغ هشدار دهنده ای روشن نشد و هیچ ژنراتوری نیز از کار نیوفتاده بود. در آن لحظه مکالمه هایی که بین ما رد و بدل می شد از این چند جمله خارج نبودند:
- اون چی بود؟
- نمی دونم
- رعد و برق؟؟؟
- احتمالا!
مکانیک ها بعدا یک لکه سیاه کوچک جلوی هواپیما پیدا کردند.
معمولا بعد از برخورد صاعقه به هواپیما اقدامات احتیاطی صورت گرفته و هواپیما به طور کلی بررسی می شود. اگر هم آن هواپیما پرواز بعدی داشته باشد، معمولا پرواز به تاخیر افتاده و یا مسافران به هواپیمای دیگری منتقل می شوند.
Lightning collision with aircraft
