ویتامین D
ویتامین D علاوه بر سلامت استخوان و دندان ، بدن را در برابر سرطان، دیابت نوع 1 و MS محافظت کند. ویتامین D موجب سلامت سیستم ایمنی بدن، مغز و سیستم عصبی می شود، انسولین خون را در سطح ایده آل نگه میدارد و موجب کنترل دیابت می‌شود، عملکرد ریه‌ها و سلامت قلبی و عروقی را تقویت می‌کند و بر روی ژن هایی که در رشد سرطان نقش دارند، اثر گذار می باشد.
کمبود ویتامین D
با وجود این که همواره در مورد فواید این ویتامین سخن گفته می شود ولی باز هم در اکثر جوامع افرادی زیادی وجود دارند که با کمبود این ویتامین دچار عوارض و مشکلات ناشی از کمبود ویتامین D می شوند.
بر اساس یک تحقیق معتبر در سال ۲۰۰۵ حدود ۴۲ درصد آمریکایی های بالغ دچار کمبود ویتامین D (کمتر از ۲۰ نانوگرم در هر میلی لیتر خون) می باشند. این آمار در ایران بین ۴۰ تا ۶۰ درصد می باشد.
حدود یک میلیارد نفر از مردم جهان دچار کمبود ویتامین D و یا مقادیر ناکافی ویتامین D می باشند که ناشی از بیماری ها، عدم قرار گرفتن مناسب در برابر نور آفتاب و افزایش استفاده از ضد آفتاب ها می باشند.
باتوجه به مضرات کمبود ویتامین D برای بدن، نظر پزشکان نسبت به مصرف دائم و همیشگی ضد آفتاب ها به خاطر ترس از سرطان پوست مورد تجدید نظر قرار گرفته و توصیه به قرار گرفتن در معرض نور آفتاب در حد لازم در طول روز افزایش یافته است.
عوارض کمبود ویتامین D :
کمبود ویتامین D منجر به ضعف عضلانی می شود
«ماریا اوسالیوان»، سرپرست تیم تحقیق در کالج ترینیتی ایرلند در این باره می گوید: «نتایج ما نشان می دهد کمبود ویتامین D موجب افزایش احتمال عملکرد ضعیف عضلات در افراد مسن می شود و تاثیر حفاظتی ویتامین D در فعالیت فیزیکی تایید شده است.»
یافته های این مطالعه مبتنی بر تحلیل داده های بالغ بر ۴۰۰۰ فرد بالا ۶۰ سال است.
محققان دریافتند شیوع ضعف عضلانی در افراد مسن مبتلا به کمبود ویتامین D دو برابر بیشتر است. همچنین اختلال در عملکرد عضلانی در افراد مسن دارای کمبود ویتامین D سه برابر بیشتر است.
مطالعات نشان می دهد کمبود ویتامین D به شکل قابل توجهی موجب افزایش احتمال اختلال در قدرت و عملکرد ماهیچه ها می شود.
افزایش پوکی استخوان با کمبود ویتامین D
کمبود ویتامین D با کاهش جذب کلسیم و افزایش میزان پوکی استخوان ها به خصوص در سنین بالا، خطر شکستگی استخوان ها (به خصوص استخوان لگن) را افزایش می دهد . شکستگی استخوان لگن یکی از علل شایع اقامت طولانی در بستر، زخم بستر و مرگ سالمندان می باشد.
مشکلات قلبی با کمبود ویتامین D
تحقیقات بسیاری نشان داده اند که کمبود ویتامین D می تواند باعث مشکلات قلبی عروقی، فشار خون و مشکلات سیستم عصبی گردد. همچنین کمبود ویتامین D می تواند شانس ابتلا به سرطان، دیابت و بیماری های نقص ایمنی را افزایش دهد.
افسردگی به دلیل کمبود ویتامین D
بسیاری از ما میدانیم که محیط های نورانی ما را شاداب می کنند ولی علت این موضوع چیست ؟ این نکته که نور باعث شادابی انسان می شود بر کسی پوشیده نیست اما علت علمی آن این است که انسان با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ، با افزایش سطح ویتامین D روبرو می شود .
کمبود ویتامین D یکی از مهمترین عوامل افسردگی افراد می باشد . افسردگی بر اثر کمبود ویتامین D در افراد میانسال بیشتر می باشد به طوری که 30 درصد از افراد بالای 65 سال نشانه های افسردگی بر اثر کمبود ویتامین D را دارند .
ابتلا به سرطان بر اثر کمبود ویتامین D
تاکنون مطالعات روی ویتامین دی و ارتباط آن با جلوگیری از سرطان، نتایج متفاوتی ارائه داده است، اما شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند افزایش سطح ویتامین D در بدن، ریسک ابتلا به برخی از انواع سرطان را کاهش می‌دهد.
افرادی که کمبود ویتامین «D» دارند، دست کم دو برابر بیشتر از دیگر افراد ممکن است به سرطان لوزالمعده مبتلا شوند، این دسته افراد در معرض سرطان روده نیز قرار دارند.
براساس تحقیقات علمی، مصرف این ویتامین ریسک بروز سرطان پروستات را نیز 40 درصد کاهش می‌دهد و می‌تواند به میزان قابل توجهی از افراد در برابر ابتلا به سرطان‌های مختلف محافظت کند.
کمبود مصرف ویتامین D و ناباروری مردان
مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که احتمال دارد ارتباط مستقیمی بین سطح ویتامین D خون و کیفیت مایع منی وجود داشته باشد. به منظور پاسخ به این سوال که آیا مصرف ویتامین D در مردان نابارور می‌تواند به بهبود وضعیت باروری آنان کمک کند یا خیر، دکتر شاهوردی، دکتر کوهکن، عباسی هرمزی و همکارانشان در پژوهشگاه رویان آزمایشی را طراحی کردند که طی آن ارتباط سطح ویتامین D و کیفیت مایع منی و هورمون‌های جنسی در 278 مرد مورد بررسی قرار گرفت. 186 نفر از این مردان دارای کیفیت طبیعی مایع منی و 92 نفر از آنان دچار کمبود اسپرم بودند. از شرکت کنندگان در این بررسی خون و مایع منی گرفته شد و اطلاعات آنان مانند شاخص توده بدنی، سن و… به دقت ثبت گردید.
نتایج این پژوهش که در مجله بین المللی ANDROLOGY به چاپ رسیده است، نشان داد، از مردان شرکت کننده در این آزمایش، 6/8درصد دچار کمبود شدید ویتامین D و 6/43 درصد دچار کمبود خفیف آن و 8/47 درصد دارای سطح طبیعی از این ویتامین بودند. هیچ ارتباطی میان مصرف روزانه ویتامین D و کلسیم با شاخص‌های کیفیت اسپرم دیده نشد. در مردان دارای اسپرم طبیعی، ارتباطی میان سطح ویتامین D و کیفیت اسپرم و میزان هورمون‌ها جنسی یافت نشد. در مردان دچار کمبود اسپرم، میزان حرکت اسپرم با سطح ویتامین D سرم خون ارتباط مستقیمی نشان می‌داد.
این پژوهش نشان داد شمار بسیاری از مردان ایرانی دچار کمبود ویتامین D هستند؛ اما تنها ارتباطی که میان سطح این ویتامین با کیفیت مایع منی یافت شد، میزان حرکت اسپرم در مردان دچار کمبود اسپرم بود که اظهار نظر در خصوص آن نیازمند تحقیقات بیشتر است.
برخی از افراد جامعه نسبت به دیگران آسیب‌پذیرتر هستند و ممکن است بیشتر دچار کمبود ویتامین D شوند، مصرف ویتامین D برای کودکان زیر ۵ سال، خانم‌های باردار و شیرده، افراد بالای ۶۵ سال و افرادی که کمتر در معرض نور خورشید قرار دارند و اغلب پوست خود را در برابر آفتاب می‌پوشانند و تیره پوست ها ضروری است.
موثرترین راه برای بالا بردن سطح این ویتامین در بدن، قرار گرفتن در معرض نور خورشید است، قرار گرفتن روزانه ده دقیقه در برابر آفتاب می‌تواند از کمبود ویتامین D جلوگیری کند، اشعه ماورای بنفش رسیده از خورشید، برای سلامتی مضر است و در صورتی که مدت زمان طولانی را زیر آفتاب سپری کنید، به خودتان آسیب می‌رسانید.
منبع اصلی ویتامین دی نور خورشید است و در فصل پاییز و زمستان به دلیل ابری بودن آسمان سطح ویتامین D افراد پایین می آید و در این شرایط می توانید ویتامین خود را با مصرف مکمل‌ها دریافت کنید و به همین دلیل است که در بسیاری از شهر‌های بارانی و ابری خصوصاً در فصل زمستان، ساکنین شهر از دچار کمبود ویتامین هستند.
مواد غذایی سرشار از ویتامین D
- تخم مرغ کامل
- کنسرو ماهی تن
- میگو
- قارچ
- بلغور جو دوسر
- شیر حیوانات