گیاه آنغوزه
آنفوزه یا آنغوزه گیاهی است علفی چند ساله، ریشه ی آن کمی ضخیم و گوشتی، برگ های آن بسیار بریده و غباری ، ساقه آن مجوف و گوشتی و بلندی آن تا ۲ متر می باشد. گل های آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر می شود.
نام فارسی آنغوزه – آنفوزه – انفوزه- اشتلغاز – آنقوزه نام محلی انگزه Engezah نام علمی Ferula assa-foetida
آنفوزه در چند سال اولیه سن خود ساقه ی قابل رویتی ندارد و برگهای آن گسترده روی زمین است که در مراتع به نام « کماه » و « انگزاکماه» چوپانان می شناسند و مورد توجه و علاقه ی گوسفندان است. دام را چاق می کند ولی گوشت گوسفند کمی بدبو می شود .
میوۀ آنفوزه دارای دو تخم به رنگ قهوه ایی تیره و سیاه ، بیضی کمی پهن و بسیار بدبو می باشد. از ریشۀ این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقه ی گیاه با تیغ زدن یا قطع در ناحیه یقه در اواخر بهار، شیرۀ بسیار متعفنی در طول تابستان خارج می شود که درمجاورت هوا به تدریج سفت می شود که همان آنغوزه است. آنفوزه در اراضی بائر و خشک و آهکی مناطق گرم آسیا می روید. بومی استپ های ایران و افغانستان است.
مشخصات
آنغوزه شیره گیاهی است که از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه و یا قطع ساقۀ گیاهان مولد آنغوزه از ناحیۀ یقه گیاه خارج میشود و در طول تابستان به دست میآید و به دو صورت در بازار عرضه میشود. یک نوع را که آنغوزه اشکی گویند بسیار تمیز؛ بدون خاک و خاشاک و مرغوب است.
رنگ خارجی آن زرد مایل به قرمز یا قهوهای و صاف و شفاف است. از نظر ابعاد در حد فندق یا کمی بزرگتر یا کوچکتر یا در ابعاد نخود است رنگ مقطع آن سفید است که در مجاورت هوا به سرعت اکسیده شده و تیره میشود؛ و نوع دیگر که در بازار عرضه میشود تودهای گفته میشود که با بی دقتی جمعآوری شده و مخلوط با خاک و خاشاک و برگ است و نامرغوب میباشد طعم آنغوزه گس در بعضی گونهها تلخ و بویی شبیه بوی سیر، متعفن و خیلی تند دارد.
خواص
برای صمغ آنغوزه درمناطق خاور دور خواص متعددی قائل هستند. این صمغ از ایران و افغانستان از طریق مغولستان به چین و سایر نواحی خاور دور صادر میشود.برای انگل و به عنوان دارویی ضد انگل استفاده میشود.
سایر خواص
- آنغوزه برای معالجه ی هیستری مفید است
- به عنوان مقوی معده و برای کشتن کرم معده مصرف می شود و بادشکن .
- آنغوزه ضد رطوبتهای بلغمی است.
- ضد ام الصبیان (صرع کودکان)
- آنغوزه ضد عفونی کننده ی دهان و آن را روی دندان پوسیده یا در حال پوسیدن قرار دهید درد دندان را ساکت میکند.
- آنغوزه ضد انگل و رطوبت داخل دستگاه گوارش است.
- آنغوزه ضد تشنج است.
- باز کردن عادت ماهانه در زنان
- پاد زهر نیش حشرات و جانوران
- مقداری صمغ را در روغن زیتون حرارت داده حل کنید و آن را به صورت گرم گرم بر محل نیش حشرات و جانوران قرارداده جهت رفع درد، زخم و ورم آن مفید است.
- داروی افزایش نیروی جنسی و رفع سستی قضیب؛ چنانچه مقدار بسیار کمی از صمغ آنغوزه را در سوراخ قضیب نهند نعوظ تمام آورد. و مالیدن روغن آن بر دستگاه تناسلی باعث رغبت جنسی می شود.
- درمان کزاز با آنغوزه
طرز کاشت بذر آنغوزه
آنغوزه از طریق بذر تکثیر می شود. کاشت بذر آنغوزه به دو روش مستقیم و بذر پاشی انجام می شود. در کشت مستقیم بذر ابتدا چاله ای برای بهره برداری بذر آماده کنید و سپس چند دانه بذر در داخل آن قرار دهید و سپس لایه نازکی خاک روی آن برزید. پس ازمدتی گیاه جوانه می زند. کاشت بذر مستقیم از طریقه چاله این مزیت را دارد که چاله آب را در خود ذخیره می کند، به همین منوال بذر رطوبت بیشتری را جذب می کند که این امر به جوانه زنی بهتره گیاه کمک می کند.
روش بذر پاشی نیز معمولا در زمینی انجام می شود که سفت نیست. در روش بذر پاشی بذر را به صورت یکنواخت بر روی سطح مورد نظر بپاشید، طوری که تراکم بین آنها حفظ شد. توجه داشته باشید که رطوبت 7درصدی و دمای 12 تا 15 درجه سانتی گراد برای رشد این گیاه مناسب است.
ارتفاع گیاه آنغوزه
ارتفاع این گیاه بین 30 تا 70 سانتی متر است.
خاک مورد نیاز آنغوزه
این گیاه برای رشد خاکهای عمیق و غنی را می پسندد. توجه داشته باشید که خاک از زهکشی مناسبی برخوردار باشد.
فاصله کاشت آنغوزه
فاصله کاشت گیاه بین 20 تا 40 سانتی متر می باشد.
مقدار آبدهی آنغوزه
به آبیاری کمی نیاز دارد. در برابر خشکی مقاوم است
نور لازم آنغوزه
این گیاه برای رشد به آفتاب کامل نیاز دارد.
عمق کاشت بذر آنغوزه
پس از کاشت بذر لایه نازکی خاک روی آن بریزید.
دمای مورد نیاز آنغوزه
دمای ایده آل برای رشد این گیاه 18 درجه سانتیگراد است. این گیاه تا دمای 10- مقاوم است.
منبع : پوپونیک