آنچه باید از سرطان روده بزرگ بدانیم
یکی از 5 سرطان رایج در میان مردم سرطان روده بزرگ است ، که در قسمت نهایی دستگاه گوارش ایجاد می شود .گاهی توده های خوش خیم که اصطلاح پزشکی پلیپ نامیده می شود با گذشت زمان تبدیل به سرطان می شود .
این پلیپ ها در صورت کوچک بودن و نداشتن علامت ، مزاحمتی برای شخص ایجاد نمی کنند و فقط در آزمایش های غربالگری که توسط دکتر انجام می شود به وجود آنها پی می برند . و با تشخیص پزشک اقدام به برداشتن آنها می شود .
علائم سرطان روده بزرگ
از علائم شایع این بیماری می توان به نفخ و درد شکم و ناراحتی های مکرر معده اشاره کرد ، یا اینکه فرد بعد از رفتن به دستشویی احساس کند که روده ها به طور کامل تخلیه نشدند . ضعف و خستگی و بی حالی و وجود خون در مدفوع
ولی گاهی اوقات ، افراد هیچ علامتی نداشته و تنها در مراحل پیشرفته بیماری به یکباره یک یا دو نوع از این علائم ظهور می کند که بسته به نوع و مکان سرطان این علامت ها تفاوت دارند .
آزمایش غربالگری از 50 سالگی به بعد به افراد خیلی کمک کرده که در مراحل اولیه ، بیماری تشخیص داده شود .
علت سرطان روده بزرگ
به طور کلی ژنتیک نقش مهمی در ابتلای فرد به این بیماری دارد .همچنین در افرادی که دارای پلیپ فراوان در روده هستند جهش ژنی می تواند منجر به سرطان شود .
و یک نشانه خطر دیگر متوجه کسانی است که به طور مکرر از یبوست رنج برده و در هفته کمتر از 2 بار دفع مدفوع دارند .از علل دیگر می توان به وجود 2 نوع سندروم به نام های FAP و HNPCC که می تواند باعث تشدید پلیپ در کلون و رکتوم شود .
کسانی که در خانواده خود سابقه سرطان روده بزرگ دارند می بایست ده سال قبل از سن غربالگری یعنی در 40 سالگی توسط پزشک معاینه شوند .اما تایید داشتن این دو نوع سندروم تنها از طریق آزمایش ژنتیکی که توسط پزشک تجویز می شود مشخص خواهد شد .
گاهی با نظر پزشک یک ماده شیمیایی که گاهی توسط روده بزرگ تولید می شود .مورد ارزیابی قرار می گیرد .
پروکتوسکوپی :
با این دستگاه پزشک مستقیما داخل راست روده و قسمت تحتانی روده بزرگ را مشاهده می کند در این روش بیماری هیچونه احساس دردی نخواهد داشت و تنها در قسمت روده خود احساس فشار سنگینی را دارد .پروکتوسکوپی یکی از روش هایی است که سبب شناسایی زود هنگام پلیپ های کوچک در روده می شود .
بیوپسی :
به نمونه برداری از قسمت های دارای پلیپ و نواحی چسبنده روده گفته می شود ، که پس از آزمایش به خوش خیم یا بدخیم بودن توده پی برده می شود .
کولونوسکوپی :
در این روش پزشک با یک وسیله لوله مانند بلند و قابل انعطاف و باریک که دوربین فیلم برداری روی آن نصب شده تمام روده را به طور کامل مشاهده می کند . و در صورت وجود علامت بیوپسی یا نمونه برداری انجام می دهد . کولونوسکوپی یکی از بهترین روش های تشخیص این بیماری است .
در آخر مشاوره ژنتیک در خانواده های دارای ریسک و فرد مبتلا به خصوص زیر 50 سال ، باید هر 10 سال یکبار در صورت عدم ابتلا انجام شود .
پیشگیری از سرطان روده بزرگ
تغییر شیوه غلط زندگی ، مصرف ویتامین ها و مواد مغذی، استفاده از میوه و سبزیجات تازه ، مصرف غلات و پرهیز از اضافه وزن و توجه به دفع مدفوع ( حداقل یکبار در روز ) می تواند کمک زیادی به افراد کرده که به این بیماری مبتلا نشده و یا در مراحل اولیه تشخیص داده شود .
همچنین گاهی دیده می شود در کسانی که به طور مداوم آسپرین مصرف می کنند باعث خون ریزی دستگاه گوارش می شود و با دیدن این خون در مدفوع ، گمان میبرند که به سرطان روده مبتلا شده اند .که تایید یا رد این نظریه فقط با آزمایش میسر است .
دلایل ابتلا به سرطان روده بزرگ
- سن بالای 50 سال
- داشتن نژاد آمریکایی و آفریقایی
- سابقه داشتن سرطان پلیپ های آدنوماتوس که در آینده به سرطان روده بزرگ تبدیل می شوند.
- بیماری های التهابی مزمن روده مثل : کرون
- سندروم های ارثی که از نسلی به نسلی دیگر انتقال می یابند
- سابقه خانوادگی ( به طور مثال اگر عضوی از خانواده صرطان رکتوم داشته خطر بسیار افزایش می یابد )
- مصرف مدام الکل احتمال بروز این بیماری را افزایش می دهد .
- پرتو درمانی در ناحیه شکم که به دلیل درمان سرطان های دیگر انجام شده باشد .
- چاقی خصوص چاقی اطراف شکم و باسن
- دیابت چون به دلیل مقاومت به انسولین ریسک سرطان را بالا می برد
- افراد گوشت قرمز و غذا های فراوری شده زیاد مصرف می کنند .
- افراد بدون تحرک و فعالیت بدنی
- کسانی که رژیم غذایی با چربی و شیرینی زیاد و فیبر کم دارند .( زیرا عدم وجود فیبر در مواد غذایی موجب بروز یبوست شده و یبوست طولانی روز بیکروب های روده بزرگ اثر گذاشته و التهاب ایجاد می کند که در صورت نادیده گرفته شدن در زمان طولانی می تواند به سرطان روده بزرگ منتهی شود .)
مراحل سرطان روده بزرگ
مرحله اول : سرطان روده بزرگ در ابتدا روی پوشش سطحی روده را فرامیگیرد و در این مراحل به سطوح دیگر دسترسی ندارد .
مرحله دوم : به داخل دیواره روده پخش شده ولی هنوز به گره های لنفاوی نرسیده است .
مرحله سوم : به گره های لنفاوی حمله کرده اما دیگر نقاط بدن را درگیر نکرده .
مرحله چهارم : سرطان دیگر نقاط بدن مانند کبد ، ریه و یا گره های لنفاوی را مورد تهاجم قرار داده یا اینکه به اصطلاح متاستاز داده است .
درمان سرطان روده بزرگ
- درمان شامل جراحی
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
جراحی : برای رفع انسداد روده و از بین بردن نشانه های خون ریزی و درد و جلوگیری از گسترش به کبد انجام می شود .
شیمی درمانی : برای از بین بردن سلول های سرطانی که به گره های لنفاوی دست درازی کرده اند به کمک بیمار می آید.معمولا بعد از جراحی مرحله شیمی درمانی است ولی گاهی دیده می شود قبل از عمل جراحی برای جلوگیری از گسترش سرطان ، قبل از عمل شیمی درمانی انجام می شود .
پرتور درمانی : برای کاهش سایز تومور های بزرگ قبل از عمل جراحی یا برای از بین بردن علائم سرطان روده بزرگ ممکن است به تنهایی یا همراه با شیمی درمانی استفاده شود .