معنی عنقا چیست ?

حتما برای شما هم پیش آمده است کلمه عنقا ، مرغ عنقا و… را در متون ادبی مشاهده کرده باشید و از معنی دقیق آن مطلع نباشید ، در این مطلب معنی دقیق این کلمه را مرور میکنیم . ( معنی عنقا چیست ? )

عنقا نام پرنده افسانه ای است که در قله کوه قاف زندگی می‌کند و هر گاه قصد یار کند یک تخم می‌گذارد و بر روی تخمش آنقدر جوش و خروش میکند که حرارتی چون آتش ایجاد میکند و خود را خاکستر کند و تخم را بارور کند .

عنقا را در برخی منابع همان سیمرغ معرفی کرده اند اما داستان او با سیمرغ تفاوت هایی دارد. عده ای اعتقاد دارند که سیمرغ در زبان عربی عنقا نام گرفته است و اختلاف داستان ها نیز به همین دلیل است .

معنی عنقا

عنقا در لغتنامه دهخدا :

عنقا. [ ع َ ] (اِخ ) همان عنقاء است که در تداول فارسی زبانان همزه ٔ آن مانند سایر الفهای ممدود، به تلفظ درنیاید. سیمرغ . اشترکا. عنقای مغرب . عنقای مغربی .

بسان مخلب عنقا پدیدشد ز افق
و یا چو ابروی زال از نشیمن عنقا .

منوچهری

ابله آن گرگی که او نخجیر با شیران کند
احمق آن صعوه که او پرواز با عنقا کند.

منوچهری

با هر کس منشین و مبر از همگان نیز
بر راه خرد رو نه مگس باش نه عنقا.

ناصرخسرو

نقاش چیره دست است آن ناخدای ترس
عنقا ندیده صورت عنقا کند همی .

(از کلیله و دمنه ).

رستم چرا نخواند بروز مرگ
آن تیز پرّ و چنگل عنقا را؟

ناصرخسرو (دیوان چ مینوی ص 167).

خرسندمشو به نام بی معنی
نام تهی است زی خرد عنقا.

ناصرخسرو.

از چتر تو سایه ٔ همای افتد
وز گرد سپاه سایه ٔ عنقا.

مسعودسعد.

گرچه عنقا را نگیرد هیچ باز صیدگیر
باز کز دست تو پرد صید او عنقا بود.

امیرمعزی .

عنقا در فرهنگ معین

(عَ نْ) [ ع . عنقاء ] (اِ.) سیمرغ ، نام مرغی افسانه ای که زال پدر رستم را پرورد. جایگاه این مرغ در کوه البرز است .

معنی عنقا در فرهنگ عمید

(اسم) [عربی: عنقاء] [قدیمی] 

۱. مرغی افسانه‌ای که مظهر عزلت یا نایابی است: ◻︎ برو این دام بر مرغ دگر نه / که عنقا را بلند است آشیانه (حافظ: ۸۵۲).
۲. (موسیقی) سازی زهی با گردن دراز که امروزه از میان رفته است.
۳. (موسیقی) سازی بادی که امروزه از میان رفته است.
۴. سختی؛ بلا.
⟨ عنقای مُغرب: [قدیمی] سیمرغ: ◻︎ کس نیاید به عشق بر پیروز / عشقْ عنقای مُغرب است امروز (سنائی۱: ۳۳۴).

ترکیبات عنقا

• خود را عنقا کردن ؛ کنایه از گم شدن و ناپدید گردیدن است
• عنقاپیکر ؛ بزرگ جثه . که پیکری چون عنقا دارد 
• عنقاسخن ؛ که سخنی چون عنقا دارد. بمجاز فصیح
• عنقاوار ؛ مانند عنقا. بسان عنقا
• عنقای فرتوت ؛ کنایه از زمین و ظلمت شب باشد. (انجمن آرای ناصری ). کنایه از زمین است

عنقا در ضرب المثل

برو این دام بر مرغ دگر نه
که عنقا را بلند است آشیانه
«حافظ»

بر اساس این بیت از حافظ ضرب المثل « برو این دام بر مرغ دگر نه … » شکل گرفته است .

واژه عنقا

مطالب پیشنهادی

بیوگرافی حامد عنقا + حواشی و اینستاگرام

مبذول فرمایید به چه معنی است ؟

مستدعیست به چه معنی است ؟

دکان به چه معنی است ?