آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که زندگی روزمره به یک مسابقه بی‌پایان تبدیل شده و استرس و فشارها، هر روز شما را بیش از پیش درگیر می‌کند؟ آیا به دنبال یافتن راهی هستید که بتوانید در میان این همه شلوغی و اضطراب آرامش و آسودگی را تجربه کنید؟ اگر به دنبال یافتن راه مناسب هستید، وقت آن است که با موضوع ذهن آگاهی آشنا شوید. این موضوع به‌صورت موثر زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد تا شما به آرامش درونی دست پیدا کنید.
در این مقاله با مفهوم ذهن آگاهی و مزایای متعدد آن که بر سلامت روانی و عمومی تاثیر می‌گذارند آشنا خواهید شد. در‌واقع، ذهن آگاهی تاثیرات مثبتی دارد که از آن‌ها می‌توان به کاهش استرس و اضطراب، بهبود کیفیت خواب و تقویت ایمنی بدن اشاره کنیم. اگر قصد دارید با این مفاهیم آشنایی بیشتری پیدا کنید، در ادامه همراه ما باشید.
ذهن آگاهی چیست؟
ذهن آگاهی تمرینی مداوم و با آرامش است که آگاهی شما را بر لحظه حال متمرکز می‌کند. این تمرین در بیشتر مواقع بر حس‌های بدنی تمرکز دارد. از این روش می‌توان در حین مراقبه و فعالیت‌های روزمره مانند آشپزی، نظافت و پیاده‌روی استفاده کرد. وقتی‌که ذهن درگیر افکار بسیار است، به این مفهوم اشاره دارد که شما روی لحظه حال تمرکز ندارید.
وظیفه ذهن انسان این است که به‌طور مداوم فکر کند و مسائل را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. بنابراین، اگر ذهن را درست تمرین ندهید، به موضوعات جدید فکر خواهد کرد. به‌همین‌دلیل، در تمرین ذهن آگاهی شما به ذهن خود آموزش می‌دهید که بر لحظه حال تمرکز و تاکید داشته باشد. برای دستیابی به ذهن آگاهی باید تمرین مکرر، صبر و شفقت نسبت‌به خودتان داشته باشید. زیرا ذهن شما مانند کودکی سرسخت است که به مرور زمان می‌توانید به آن یاد دهید که آرام شود.
ذهن آگاهی چگونه کار می‌کند؟
ذهن آگاهی روی تمرکز بر لحظه‌ها و دور شدن از افکار دیگر تاکید دارد. نحوه تفکر ما و موضوعاتی که به آن‌ها فکر می‌کنیم روی احساسات و رفتارهای ما تاثیر بسزایی می‌گذارند. به‌عنوان‌مثال، وقتی بیش از حد درباره امور ناراحت کننده گذشته یا آینده فکر می‌کنید، در بیشتر اوقات احساس غم یا اضطراب را همراه خود خواهید داشت.
طبیعی است که بخواهید برای رسیدن به آرامش از فکر کردن به مسائل ناراحت کننده دست بکشید.، اما همین عمل باعث می‌شود که شما به این موضوعات آزاردهنده بیشتر فکر کنید. در نظریه ذهن آگاهی شما از تکنیک‌های مختلف برای تمرکز روی لحظه حال استفاده می‌کنید. از این تکنیک‌ها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- متوجه شوید که افکار چگونه در ذهن شما می‌آیند و می‌روند.
- توجه کنید بدن شما چه واکنشی را نشان می‌دهد.
- فضایی بین خودتان و افکارتان ایجاد کنید.
با به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره ذهن آگاهی می‌توانید با انجام تمرین‌های متعدد به تمرکز روی لحظه‌ها دست پیدا کنید.
نقش ذهن آگاهی در سلامت روان چیست؟
طبق تحقیقات انجام شده انجام تمرینات مرتبط به ذهن آگاهی باعث می‌شود که مشکلات رایج سلامت روان را بتوان مدیریت کرد. از این موارد می‌توان به افسردگی، اضطراب و احساس استرس اشاره کرد. همچنین، ذهن آگاهی در موارد پیچیده‌تر سلامت روانی مانند روان پریشی و اختلالات دو قطبی نیز بسیار مفید عمل می‌کند. البته این موضوعات به تحقیقات بیشتری احتیاج دارند.
ذهن آگاهی ممکن است برای شما بسیار مفید باشد ممکن است برای شما نتیجه خاصی را حاصل نکند یا اینکه شما را در وضعیت بد‌تری قرار دهد. بنابراین، در این موارد باید به موضوعی که برای سلامت روانتان مفیدتر است، توجه داشته باشید. البته برای اینکه نتیجه مطلوب را به دست آورید باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید تا از میان درمان‌های موجود مناسب‌ترین راه‌حل را پیشنهاد بدهد.
ذهن آگاهی برای سلامتی چه مزیت‌هایی دارد؟
مزایای ذهن‌آگاهی به‌خوبی در تحقیقات مستند شده است. بررسی‌های رسمی درباره‌ی ذهن‌آگاهی در جهان غرب از سال ۱۹۷۹ آغاز شد. زمانی‌که جان کابات-زین برنامهای را در این زمینه ارائه داد که بعدها به برنامهای در‌جهت کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) در مرکز پزشکی دانشگاه ماساچوست تبدیل شد.
کابات-زین مطالعات خود در زمینه‌ی یوگای هاتا را با تمرینات ذهن‌آگاهی و اصول بودایی که از استادان مختلف خود آموخته بود، ترکیب کرد. از آن زمان، تحقیقات در زمینه‌ی MBSR و ذهن‌آگاهی به‌طور چشمگیری افزایش یافته و مزایای آن بسیار گسترده شده است.
بهبود سلامت مغز و کند کردن روند پیری مغز
طبق مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۹ کسانی که به‌صورت مرتب ۴۰ روز آموزش‌ها و تمرینات مربوط به ذهن آگاهی را انجام دادند، تغییرات مختلفی در ساختار مغزشان به وجود آمد. در واقع، بعد از انجام این تمرینات حجم ماده خاکستری مغز و ضخامت قشر آن تغییر کرد که با نمرات پایین‌تر افسردگی در مقایسه با افرادی که مدیتیشن انجام نمی‌دادند، ارتباط داشت. همچنین، طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۰ انجام شد افرادی که در گروه سنی ۲۴ تا ۷۷ قرار دارند، وقتی به مدت طولانی مدیتیشن انجام می‌دهند، بافت مغزی کمتری را از دست خواهند داد.
اضطراب، افسردگی و رفاه عمومی
طبق مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۹ ذهن آگاهی با کاهش استرس بر افزایش رفاه و رضایت شغلی تاثیر مثبتی دارد. در واقع، انجام تمرینات ذهن آگاهی و مدیتیشن روشی کم هزینه برای مقابله با اضطراب محسوب می‌شود. به‌طوری‌که این تمرین‌ها برای همه افراد با سنین و توانایی‌های مختلف قابل اجرا هستند.
درد، مدیریت بیماری و کیفیت زندگی
طبق بررسی‌های انجام شده در سال ۲۰۱۹ ذهن آگاهی روی افراد مبتلا به سرطان تاثیرات مثبتی می‌گذارد. ذهن‌آگاهی باعث بروز مزایای زیر می‌شود:
- کاهش استرس
- کاهش درد
- بهبود کیفیت زندگی
- کاهش خستگی
- کاهش کاشکسیا (کاهش چربی و عضله در مراحل پیشرفته بیماری)
- ارائه تسکین از اختلالات گوارشی
- بهبود علائم اختلالات خواب
- بهبود پاسخ ایمنی
- حمایت از مراقبان
برای ذهن آگاهی چه تمرین‌هایی می‌توان انجام داد؟
ذهن آگاهی با تمرکز بر لحظه حال باعث رهایی شما از افکار مزاحم می‌شود. در این صورت شما به آرامش درونی بیشتری دست پیدا خواهید کرد و با احساسات و تجربیات شخصی‌تان راحت‌تر کنار می‌آیید. برای رسیدن به ذهن آگاهی باید تمرینات مختلفی انجام دهید تا بتوانید کیفیت زندگی خود را بیشتر کنید. در ادامه چندین مورد را بررسی خواهیم کرد.
- تمرکز بر نفس: توجه خود را به دم و بازدم متمرکز کنید و زمانی‌که ذهنتان سرگردان شد دوباره روی نحوه تنفس تمرکز کنید.
- اسکن بدن: به همه بخش‌های مختلف بدن توجه کنید تا تمام احساسات فیزیکی مانند تنش و درد را کاملا متوجه شوید.
- توجه به محیط اطراف: در لحظه حضور پیدا کنید و به جزئیات محیط اطراف خود مانند صداها، بوها و مناظر توجه لازم را داشته باشید.
- مدیتیشن ذهن‌آگاهی: روزانه چند دقیقه در جای آرام و ساکت بنشینید و با چشمان بسته بر احساسات، افکار و نفس کشیدن خود تمرکز کنید.
- تمرین ذهن‌آگاهی در فعالیت‌های روزمره: هنگام انجام کارهای روزمره مانند پیاده‌روی، غذا خوردن یا شستن ظروف با‌توجه‌به حرکات و حس‌های خود ذهن خود را در لحظه نگه دارید.
ذهن آگاهی ابزاری قدرتمند برای بهبود سلامت روانی و عمومی محسوب می‌شود. با انجام تمرین‌های منظم و مناسب تمرکز شما بر لحظه حال افزایش پیدا می‌کند و این امر با مزایای متعددی همراه است. از مزایای ذهن آگاهی می‌توان به کاهش استرس، بهبود تمرکز، تقویت سلامت جسمانی و افزایش رضایتمندی از زندگی اشاره کرد.
شرکت در دوره ذهن‌آگاهی موسسه هفتاد فرصتی عالی برای بهبود سلامت روانی شماست. این دوره‌ها با تأکید بر تکنیک‌های مدیتیشن و تمرکز بر لحظه حال، به شما کمک می‌کنند تا استرس و نگرانی‌های روزمره را کاهش دهید و به آرامش درونی دست یابید. با یادگیری مهارت‌های ذهن‌آگاهی، می‌توانید احساسات خود را بهتر مدیریت کنید، ارتباطات مؤثرتری با دیگران برقرار کنید و کیفیت زندگی خود را به طور کلی ارتقا دهید.