معرفی کامل گیاه بومادران شیرازی ، فواید و مضرات

بسم الله الرحمن الرحیم

بومادران شیرازی ، بومادران جنوبی ، سر زردو

گیاهی چند ساله با ساقه هایی ایستاده ، چندتایی و با ارتفاع 25 تا 55 سانتی متر ، با شیار های ظریف و کرک های پشمی گسترده ، به مرور بدون کرک ، برگ ها با کرک های پشمی فراوان ، شانه ای منقسم ، برگ های میانی ساقه اغلب خمیده ، کم و بیش دایره ای شکل ، برگ های فوقانی کوچک و برگه ای شکل ،  گل آذین دیهیم انبوه ، برگه های گریبان غشایی سفید، گل های زبانه ای 1 تا 2 تایی و دارای 3 لوب ، گل های لوله ای 4 تا 9 تایی .

نام لاتین این گیاه برگرفته از نام آشیل، قهرمان افسانه‌ای یونان است. گفته می‌شود در دوران نبردهای تروآ (حدود ۱۲۰۰ سال قبل از میلاد) از بومادران برای درمان زخم و جلوگیری از خون‌ریزی و عفونت استفاده می‌شد. ضمناً این گیاه در دورة ساکسون‌ها برای دفع چشم بد به کار می‌رفت و نیز در مراسم سحر و جادو هم از آن استفاده می‌شد. نام مرسوم آن یعنی «خون دماغ» کاربرد سنتی بند آورنده خون‌ریزی آن را بیان می‌کند.

پراکندگی جهانی بومادران :

این گونه منحصرا در ایران وجود دارد.

پراکندگی در ایران بومادران :

این گونه گیاهی بیشتر در حاشیه جاده ها، دامنه کوه ها و مزارع رویش دارد. یزد ، فارس ،خوزستان ، کرمان ، بلوچستان ، خراسان  و بوشهر.

اندام مورد استفاده بومادران :

سرشاخه های گل دار.

خواص درمانی بومادران :

از گذشته های دور از این گیاه به عنوان بادشکن ، مسکن و درمان در طب سنتی استفاده می گردیده است. هم چنین این گیاه به عنوان تب بر ، ادرارآور و برطرف کننده ناراحتی های گوارشی در مصارف سنتی کاربرد دارد. اسانس این گیاه خاصیت خاصیت ضد باکتریایی دارد.

کاربرد دارویی گیاه بومادران در  مناطق جنوبی:

این گیاه را بیمادرون می نامند و از جوشانده سرشاخه های گل دار گیاه به عنوان ضد عفونی کننده و ضد میکروب استفاده می کنند .

از گل های زرد رنگ این گیاه جوشانده ای تهیه می گردد که آن را ادرار آور می دانند و در بی نظمی های قاعدگی و دفع سنگ های کوچک سیستم ادراری کاربرد دارد .

از دم کرده سرشاخه های گل دار گیاه نیز برای درمان بالا بودن اسید معده و ترش کردن معده استفاده می گردد.

خواص بومادران برای مو

بومادران به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدعفونی کنندگی گیاه عالی برای درمان مشکلات پوست سر است و به افزایش رشد مو کمک می کند.

بومادران حاوی ساپونین های طبیعی و اسیدهای چرب است که برای ساخت پاک کننده های طبیعی مو و پوست سر کاربرد دارد و شستشوی موها با جوشانده بومادران از ریزش مو جلوگیری می کند.

تاثیر بومادران بر قاعدگی و پریود

بومادران از گیاهان دارویی معجزه آسا است که برای درمان آمنوره یا اختلال توقف خونریزی طبیعی قاعدگی عالی است. مصرف بابونه در زنان باعث افزایش گردش خون در ناحیه لگنی و رحم شده و این عارضه را برطرف می کند.

نکته: اگرچه قرن هاست از گیاه بومادران برای درمان عارضه آمنوره استفاده می شود اما از نظر پزشکی هنوز اثر آن اثبات نشده است.

تاثیر بومادران بر عفونت و ورم سینه

ماستیتیس یا التهاب، عفونت و ورم پستان عارضه ای است که اغلب در دوران شیردهی ایجاد می شود. بومادران برای افزایش گردش خون در این ناحیه، کاهش درد و درمان التهاب، عفونت و ورم سینه ها مفید است.

لاغری با گیاه بومادران

بومادران به عنوان گیاهی ادرار آور و دیورتیک شناخته شده که باعث افزایش سوخت و ساز بدن شده، اشتها را کاهش می دهد و با دفع آب، سدیم و سموم بدن از طریق ادرار به لاغری و کاهش وزن کمک می کند.

 تاثیر بومادران بر خواب

مصرف بومادران روی مکانیزم عمل آدنوزین ( انتقال دهنده عصبی که نقش حیاتی در تنظیم خواب دارد) تاثیر مثبت گذاشته و به دلیل خواص آرام بخشی و ضد اضطرابی برای درمان بی خوابی مفید است.

برای درمان بی خوابی هر شب قبل از خواب یک فنجان چای بومادران میل کنید.

ترکیب بومادران با گیاهان دارویی دیگر 

• بذر کرفس: افزایش دفع اسید اوریک و درمان نقرس
• آقطی و نعناع: مفید برای سرماخوردگی و آنفلوآنزا
• زیژفول یا بداغ برفی: درمان فشار خون بالا
• افشرهٔ دم اسب و بارهنگ نیزه‌ای: درمان شکنندگی مویرگ‌ها
• سپرک و دم شیر: درمان PMS و قاعدگی دردناک

عوارض جانبی بومادران

بومادران جزو گیاهان با حداقل عوارض جانبی است و در دوز مصرفی سر شاخه‌های گلدار به صورت دم کرده، عوارض جانبی آن نادر است ولی با این حال عوارض زیر را به آن نسبت داده‌اند: خواب آلودگی، سداسیون، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی، حساسیت به نور (مصرف دراز مدت)، درماتیت تماسی (به احتمال قوی در اثر گوایانولید پراکسیدها از جمله آلفا- پروکسی آشی فولید)

حاملگی (محرک انقباض رحم است)، شیردهی، کودکان زیر دو سال، حساسیت به بومادران و سایر اعضای خانوادهٔ Compositae از مصرف این دارو در ناحیهٔ اطراف و داخل چشم خودداری شود.

خواص عرق بومادران

برای تهیه عرق بومادران از سرشاخه‌های گُلدار گیاه استفاده می‌شود.
این عرق طبیعت گرمی دارد و از آن برای درمان افسردگی و ضعف اعصاب، صرع و جنون‌های خفیف استفاده می‌شود.

مصرف عرق بومادران موجب تقویت عمومی بدن، تصفیه خون، درمان گرفتگی، درد و ضعف عضله قلب می‌شود.

از دیگر خواص عرق بومادران می‌توان به درمان ضعف عضله وخواب رفتن دست و پا اشاره کرد. از آن می‌توان در درمان اختلالات قاعدگی دوران بلوغ و یائسگی استفاده کرد.

از عرق بومادران در درمان اسهال، کم خونی، اختلالات بینایی، قولنج‌های کبدی، سنگ کلیه، ورم مقعد و روده و بواسیر استفاده می‌شود.

عرق بومادران ضد رماتیسم و نقرس، ضد التهاب، تب، اسپاسم، آرام بخش دردهای معده و مقوی معده، محرک گوارشی، ضد نفخ، ملین، صفرا آور، برطرف کننده بی‌اشتهایی، ضد میکروب، ویروس، باکتری وکِرم، شستشو دهنده، ضد عفونی کننده مجاری ادراری، معرق، ضد درد و حساسیت، خلط آور، کاهنده پر‌فشاری خون، ضد ترومبوز مغزی و شریانی، تقویت رگ‌های واریسی، التیام دهنده زخم و جراحات، بند آورنده خونریزی، ضد تشنج و شوره سر، مرطوب و جوان کننده پوست است.

میزان مصرف عرق بومادران

روزانه دو فنجان همراه با غذا برای درمان اختلالات گوارشی و پیش از صرف غذا برای درمان سایر ناراحتی‌ها استفاده شود.

احتیاط در مصرف  بومادران

خواص عرق بومادران زیاد است، اما در دوران بارداری و شیردهی مصرف ترکیبات عرق بومادران ممنوع است. همچنین کودکان زیر دوسال نباید از عرق بومادران استفاده کنند. همچنین باید از مصرف دَمکرده یا عرق بومادران در ناحیه اطراف و داخل چشم خودداری شود.