معامله معارض و مجازات آن
سوال: اقدام مردی که در سند رسمی ازدواج (عقد نامه) شش دانگ خانه خود را مهریه همسرش قرار می دهد و سپس آن را با سند رسمی با دیگری معامله می نماید چه جرمی می باشد و چه مجازاتی دارد؟
پاسخ: معامله معارض است.
با توجه به ماده ۱۱۷ قانون ثبت اسناد و املاک: ” هر کس به موجب سند رسمی یا عادی نسبت به عین یا منفعت مالی (اعم از منقول یا غیر منقول) حقی به شخص یا اشخاص داده ک بعد نسبت به همان عین یا منفعت به موجب سند رسمی معامله یا تعهدی معارض با حق مزبور بنماید به حبس با اعمال شاقه از سه تا ده سال محکوم خواهد شد “.
در موردی که شخصی شش دانگ خانه اش را مهریه همسر خود قرار می دهد بعد همین خانه را با سند رسمی به دیگری می فروشد زیرا در مورد مهریه و نکاح معمولا اگر مهریه مال غیر منقول باشد انتقال داده نمی شود و کماکان در دفاتر ثبت اسناد به نام شوهر می باشد، بنابراین در اینجا هنوز انتقالی صورت نگرفته است. عقد نکاح که معامله نیست و خانه هنوز به نام شوهر می باشد.
بنابراین می توان گفت معامله اولی از آثار عقد نکاح است و معامله نیست و یا می توان اعتقاد داشت که عقد نکاح هر چند عرفا معامله نیست اما یک نوع قرارداد است که مالکیت منتقل شده و فقط تشریفات صوری مثل ثبت در دفاتر اسناد رسمی صورت نگرفته است لذا معامله معارض محقق شده است.
در تشخیص و عملا مشکلاتی مطرح می شود.
اگر در ماده قانونی مزبور تصریح می شد که هر دو باید معامله باشد پس در اینجا معامله معارض نبود اما در ماده بیان شده است که هر کس با سند رسمی یا عادی حقی را واگذار نماید پس لازم نیست معامله صورت گیرد.
به هر حال در این بحث حقی واگذار شده، هر چند معامله منعقد نشده ولی با تنظیم سند نکاحیه حقی واگذار گردیده که با بودن حق اولی، صد در صد معامله معارض محقق شده است.
در این مورد چون شوهر در اصل مالک مال است و در معامله معارض شخص باید نسبت به مال خود دو معامله انجام دهد در این بحث نیز صدق می کند و شهر در عین اینکه مال را به زن منتقل می نماید به دیگری نیز می فروشد پس معامله معارض تحقق یافته است.
/ فائزه عوض پور /
