از علائم تا درمان چسبندگی رحم

بیماری شایعی در خصوص خانم ها وجود دارد که به چسبندگی رحم معروف بوده و این بیماری یک نوع اورژانس در خصوص سلامت بدن زنان به شمار می رود.

چسبندگی رحم

چسبندگی رحم بیماری است که بر اثر بی توجهی نسبت به زخم ایجاد شده در رحم شدت گرفته و این بیماری رفته رفته گسترده تر خواهد شد. رحم نقش مهمی در باروری و سلامت یک خانم ایفا می کند، در صورتی که بیماری در آن حادث شود قطعاً می تواند پروسه ی باروری را تحت تأثیر قرار داده و با تأخیر همراه سازد. در ابتدا این بیماری بر اثر یک زخم کوچک بوده که به زخم بزرگ و عفونتی شدید تبدیل خواهد شد و سبب چسبیدن دیواره های رحم به یکدیگر می شود. 

سندرم آشرمن (چسبندگی داخل رحمی) چیست؟

سندرم آشرمن (Asherman’s syndrome) یا چسبندگی داخل رحمی، یک بیماری اکتسابی و نادر است. این بیماری شامل چسبندگی‌های داخل رحم می‌باشد که معمولاً در نتیجه بارداری، زایمان، عفونت یا عمل جراحی زنان ایجاد می‌شود.

 چگونه تشخیص داده می‌شود؟

هیستروسکوپی : دقیق‌ترین روشی است که به منظور بررسی چسبندگی‌های رحمی استفاده می‌شود. هیستروسکوپ یک ابزار تلسکوپ مانند است که از طریق واژن وارد رحم می‌شود و به پزشک امکان مشاهده داخل رحم را می‌دهد.

 سونوهیستروگرافی : در این روش محلول نمکی سالین که همانند مایع داخل بدن است از طریق واژن وارد رحم می‌شود. سپس توسط سونوگرام حفره رحم مشاهده می‌شود.

 هیستروسالپینگوگرام : در این روش بعد از تزریق ماده حاجب به درون رحم، تصویربرداری از رحم با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود. 

علائم مهم برای بیماری چسبندگی رحم

• ناباروری
• تغییر در دوره عادت ماهانه
• کم شدن خونریزی
• درد در لگن
• سقط های مستمر
• قطع خونریزی در عادت ماهانه

چسبندگی رحم چه عوارضی به دنبال دارد؟

 مهم ترین عارضه ای که پس از چسبندگی رحم اتفاق می افتد، ناباروری است. در حدود کمتر از نیمی از جمعیت زنانی که به بیماری چسبندگی رحم مبتلا شده اند از این عارضه رنج می برند. در حقیقت عارضه ای بوده که در مدت زمان کوتاهی قابل جبران نیست و نیاز به دوره درمانی طولانی دارد.

پس از ناباروری مشکل دیگر مربوط به تغییرات قاعدگی است. برخی از مواقع این تغییرات می تواند به سمت کم شدن خون در قاعدگی، اما برخی از مواقع هم می تواند به قطع کامل خونریزی منجربه شود. مواردی هم وجود دارند که چنین مشکلاتی را تجربه نمی کنند اما به بیماری چسبندگی رحم مبتلا هستند. عارضه دیگر هم که به صورت شایع در مبتلایان دیده شده در خصوص سقط جنین است. این سقط جنین به صورت مستمر بوده و دلایل قطعی برای آن وجود ندارد. اما با بررسی های دقیق تر چسبندگی رحم مشاهده می شود.

حتی گاهاً دیده شده که عفونت هایی به بدن فرد وارد می شوند، این عفونت ها کم کم تمام بدن فرد را احاطه خواهد کرد. از عوارض مربوط به آن می توانیم به چسبدگی رحم اشاره نماییم. به عنوان مثل عفونت هایی همانند بروز سل در دستگاه تناسلی در نهایت به چنین عارضه ای تبدیل خواهد شد.

 چسبندگی رحم در چند دسته طبقه بندی می شود بیشترین درصد مربوط به این بیماری که در درجات خفیف و همچنین درجه متوسطی از این بیماری قرار دارند معمولاً به راحتی علائم در آنها تخفیف پیدا کرده و با درمان نهایتاً به بارداری ختم می شود. اما در مواردی که مشکل آنها جدی بوده و چسبندگی رحم از نوع شدید بوده علائم مربوط هم شدیدتر و درمان طولانی تر می شود. برخی از مواقع شامس باردار شدن فرد کمتر از حد انتظار است. 

 بیماری‌هایی که می‌تواند ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد کنند، کدامند؟

یکی از بیماری‌هایی که می‌تواند احتمال ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد ‌کند آندومتریوز است که در این بیماری، بافت داخل رحم بیرون از رحم ایجاد می‌شود و می‌تواند چسبندگی‌های زیادی را داخل لگن ایجاد کند.

در عفونت‌های ناشی از بیماری سل و نیز در کسانی که آپاندیسیت کهنه دارند و دیر به آن رسیدگی شده یا سوراخ شده، همچنین در زنانی که اعمال جراحی شکمی‌ داشته‌اند یا به عنوان نمونه، روده‌شان مورد جراحی قرار گرفته ممکن است چسبندگی در لگن و شکم ایجاد شود. ایجاد بیماری‌های شکمی ‌مانند آپاندیسیت در افراد اجتناب‌ناپذیر است و هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی آن را بگیرد ولی توصیه می‌کنیم که برای هر نوع بیماری، هر چقدر زودتر اقدام شود و از پیشرفت آن جلو‌گیری شود.

چسبندگی رحم به چه دلایلی ایجاد می شود؟

علل و عوامل چسبندگی رحم متنوع هستند اما تعدادی با درصد بیشتری وجود دارد. از بین عوامل موجود یکی از شایع ترین ها را می توان به جراحی کردن تخمدان ها نسبت داد. جراحی کردن تخمدان در اکثر مواقع به دلیل بزرگ شدن کیست های موجود در تخمدان است. تخمدان ها دردناک می شوند و پس از بررسی و آزمایش وجود کیست به تأیید می رسد که در صورت درمان و جراحی در نهایت چسبندگی رحم از عوارض این عمل است.

علت چسبندگی رحم می تواند به دلیل وجود یک بیماری رحم با نام آندومتریوز باشد. در این بیماری در بخش هایی غیر از رحم بافتی مشابه با آندومتر دیده می شود.  برای حذف علائم و بافت های مربوط به این بیماری نیاز به جراحی الزامی است. تا زمانی که این عمل جراحی انجام نشود بیماری ادامه خواهد داشت. التهاب ها بر اثر رشد بافت غیر طبیعی اکثراً در لگن و همچنین شکم فرد دیده می شود.

در جراحی رحم این بافت ها برداشته خواهد شد اما این احتمال هم وجود دارد که برای بهتر شدن زخم ها فرد نکات لازم را رعایت نکرده و در نهایت عارضه ای با نام چسبندگی رحم اتفاق افتد.

چسبندگی رحم علاوه بر موارد ذکر شده در افرادی که به بیماری های آمیزشی دچار هستند هم اتفاق می افتد. بنابراین با وجود چنین بیماری هایی احتما عفونت در لگن و بافت های اطراف آن بخصوص رحم دور از انتظار نیست.   

 درمان بیماری چسبندگی رحم

برای درمان کردن این بیماری مهم تنها عمل توصیه شده هیستروسکوپی است. در این عمل بخش هایی از رحم که البته در بخش دیواره آن بوده چسبندگی ها به تأیید می رسد که در طی این عمل باید علائم را با برداشته شدن قیمت های چسبیده بهبود ببخشیم. دیواره های رحم پس از عمل باید به طریقی جدا از هم قرار گیرند که برای این کار از سوند پلاستیکی کمک می گیرند. 

پس از آن برای بهبود کامل درمان هایی تجویز می شود که برای متعادل شدن سطح هورمون ها و همچنین کاهش التهاب های ایجاد شده ضروری خواهد بود.  

روش های درمانی رایج :

♦ هیستروسکوپی : در این روش، وسیله‌ای کوچک از طریق واژن وارد رحم می‌شود. هیستروسکوپی، درمانی کم خطر است و تحت دید مستقیم پزشک انجام می‌شود. بعد از اینکه چسبندگی‌ها برداشته شدند، حفره رحم باید باز باقی بماند تا خود به خود بهبود یابد و از چسبندگی‌های بعدی جلوگیری شود.

پزشک ممکن است بالونی در داخل رحم قرار دهد و از درمان استروژن جایگزین برای چندین ماه تا بهبودی کامل رحم استفاده کند.

♦ لاپاراسکوپی : یک روش رایج برای کنترل نحوه انجام هیستروسکوپی است. به وسیله لاپاراسکوپی بررسی‌های لازم جهت جلوگیری از سوراخ شدن رحم حین هیستروسکوپی انجام می‌شود.

عوارض جراحی

عوارض جراحی هیستروسکوپی شامل موارد نادری همچون خونریزی، سوراخ شدن رحم و عفونت لگن است. در بعضی موارد نیز بعد از درمان سندرم آشرمن (چسبندگی داخل رحمی)، ناباروری درمان نمی‌شود.

شرح حال یک بیمار : چند روز پیش برای معاینه به یک پزشک مراجعه کردم که بعد از معاینه به من گفتند  سمت چپ  رحم من دچار چسبندگی است و گفتند چسبندگی درمانی ندارد ولی گفتند روزانه یک عدد پیاز را داخل آب جوش روی حرارت بگذارید به مدت پنج دقیقه و بعد آب آنرا بنوشید آیا راهکار این است و آیا چسبندگی درمان دیگری دارد؟ من هنوز فرزندی ندارم و از این بابت میترسم دچار مشکل شوم.

پاسخ ، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی :

دوست عزیز متاسفانه مشخص نیست که اساسا این روش درمانی که به شما توصیه شده تاثیر خاصی روی از بین رفتن چسبندگی شما داشته باشد یا نه و همچنین چسبندگی هم موضوعی نیست که صرفا با معاینه مشخص شود و باید در بررسی هایی که با عکس رنگی و… انجام می دهیم چسبندگی لوله های رحمی را بررسی کنیم. پیشنهاد اکید من به شما این است که اگر تاخیر در بارداری دارید به یکی از کلینیک های نازایی مراجعه کرده  تا تحت درمان اصولی قرار بگیرد.