تیروئید هاشیموتو
این بیماری به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید اتفاق می افتد و سبب می شود فرد دچار عوارض کم کاری تیروئید شود ، غده تیروئید وظیفه دارد که هورمون های T3 و T4 را به مقدار کافی در بدن ترشح کند و وظیفه ی این هورمون ها نیز تنظیم متابولیسم بدن یا همان سوخت و ساز می باشد . ( بیماری تیروئید هاشیموتو / عوارض و درمان )
قلب و اندام تنفسی به شدت تحت تاثیر میزان این هورمون قرار دارند و افرادی که با عدم تعادل هورمونی مواجه شوند معمولا در تنفس و گردش خون نیز دچار مشکل می شوند .
بیماری تیروئید هاشیموتو / عوارض و درمان
تیروئیدیت هاشیموتو و سیستم ایمنی
نخست باید بدانیم که بدن انسان دارای یک سیستم دفاعی هماهنگ و کارآمد می باشد که با کمک گلبول های سفید خون، آنتی بادی هایی تولید می‌کند که به جنگ میکروب‌ها و ویروس‌های وارد شده به بدن می‌روند و آنها را کاملا پاکسازی می‌کنند؛ گاهی این سیستم با خطا مواجه می‌شود و ممکن است به اشتباه به اندام‌های بدن حمله کند که در این صورت مشکلاتی پیش خواهد آورد .
یکی از انواع این اختلال حمله سیستم ایمنی به غدّة تیروئید می باشد که سبب می‌شود این اندام نتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند، به این حالت بیماری هاشیموتو گفته می‌شود که طبق تحقیقات علمی ، شایع‌ترین عامل بروز کم‌کاری تیروئید می باشد .
در چه صورت باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را داشتید، به پزشک مراجعه کنید:
- خستگی بدون علت
- خشک شدن پوست
- صورت رنگ پریده
- یبوست
- صدای خشن و گرفته
- اگر جراحی تیروئید داشته‌اید و یا توسط ید رادیواکتیو و یا داروهای ضد تیروئید درمان شده‌اید و یا پرتودرمانی سر، گردن و یا بالای قفسه سینه را انجام داده‌اید، باید به صورت دوره‌ای، برای بررسی عملکرد تیروئید خود به پزشک مراجعه کنید.
- اگر کلسترول خونتان بالاست، با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است کم کاری تیروئید، علت آن باشد.
- اگر تحت هورمون درمانی هستید، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
- پزشک باید ببیند که دوز دارویی مصرفی شما در طول زمان مناسب می‌باشد و تیروئیدتان به خوبی عمل می‌کند یا نه.
- بیماری هاشیموتو در صورت عدم درمان، باعث بزرگی غده تیروئید و بروز گواتر می شود
دلایل تیروئید هاشیموتو
تا کنون هیچ علت قطعی برای ابتلا به این بیماری معرفی نشده است، برخی از متخصصان عامل آن را نوعی ویروس یا باکتری می‌دانند ؛ ولی محققان با مطالعة آن دلایلی را برای زمینه‌سازی هاشیموتو معرفی کرده‌اند که در این مطلب آنها را بررسی خواهیم کرد :
تشعشعات رادیواکتیو
گاهی قرار گرفتن در معرض اشعه های درمانی احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید هاشیموتو را افزایش می‌دهد . بررسی بیمارانی که برای سرطان خون با اشعه تحت درمان قرار گرفته‌اند، نشان داده است که بسیاری از آنها به اختلالات این غدّه دچار شده‌اند .
هورمون های جنسی
جالب است بدانیم که این بیماری در زنان 7 برابر بیش از مردها شیوع دارد و شاید این نشانگر نقش هورمون های جنسی در بروز هاشیموتو می باشد ، زنان بعضا بعد از زایمان به این عارضه دچار می‌شوند که اغلب آنها به صورت موقت می باشد و خود به خود تا یک سال برطرف می‌شود امّا در بیست درصد از این موارد باقی می‌ماند که نیاز به درمان دارد .
وراثت و ژنتیک
متخصصان عوامل ژنتیکی را شایع‌ترین علت بیماری هاشیموتو می‌دانند ؛ به جهت این که دلایل دقیقی برای بروز این بیماری کشف نشده است، قوی‌ترین احتمال آن ژنتیک می باشد . بررسی بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید نشان داده است که اغلب آنها سابقة بیماری های خودایمنی و تیروئید را در خانوادة خود داشته‌اند .
بیماری تیروئید هاشیموتو / عوارض و درمان
علائم هاشیموتو
علامت‌های این بیماری معمولا پنهان هستند و ممکن است تا چند سال تشخیص داده نشود، چرا که تیروئید هاشیموتو معمولا به آهستگی پیش‌روی خواهد کرد . بعد از آن به طور معمول خود را با ورم کردن این غدّه نشان می‌دهد که در صورت تشدید بلعیدن غذا و تنفس را با مشکل مواجه خواهد کرد . امّا دیگر علائم این بیماری که به مرور با کاهش هورمون های تیروئید در خون شدید می شوند، عبارتند اند از :
- احساس سرمای شدید
- افسردگی، خستگی، بی‌حال بودن و ضعیف شدن حافظه
- کاهش ضربان قلب
- نازک و شکننده شدن و ریزش موها
- مشکلات باروری و به هم ریختن دوره‌های قاعدگی در زنان
- صدای خشن و گرفته
- بالا رفتن کلسترول در خون
- افزایش وزن ناگهانی (معمولا بین 3 تا 6 کیلوگرم)
- پوست رنگ‌پریده، خشک و تورّم صورت
- یبوست مزمن
- درد مفاصل، سفتی عضلات و ضعف عضلانی به خصوص در پایین‌تنه
علائم این بیماری در هر سنی می‌تواند بروز پیدا کند و در برخی افراد نیز بدون بروز علائم همراه است که تنها در آزمایش‌ها و بررسی که فرد به مراکز درمانی مراجعه می‌کند، مشخص می‌شود. بنابراین به افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به بیماری را دارند توصیه می‌شود برای انجام بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنند.
عوارض بیماری هاشیموتو
طبیعی است که بیماری ها برای بدن و سلامت ما مشکلاتی را به وجود می آورند که با آگاهی از آنها می توان به درمان و یا کنترل عوارض پرداخت ، بیماری هاشیموتو نیز عوارض جانبی زیادی را با خود به همراه می آورد که در ادامه تمامی عوارض را بررسی می کنیم :
عوارض روحی روانی
نخستین عارضة این بیماری افسردگی است و کم‌کم بیشتر خواهد شد . ابیماری هاشیموتو می‌تواند میل جنسی را در فرد به شدت کاهش دهد و فرآیندهای ذهنی مانند یادگیری را کُند خواهد نمود .
گواتر
یکی از عوارض ظاهری که بیماری هاشیموتو می‌تواند ایجاد کند تورّم غدّة تیروئید می باشد که ممکن است کم یا بسیار شدید باشد ؛ در جامعه به این بیماری گواتر گفته می‌شود که معمولا بلعیدن غذا و تنفس را دشوار می‌کند.
مشکلات قلبی
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، هاشیموتو با تضعیف فعالیت قلب، باعث افزایش کلسترول در خون خواهد شد و علاوه بر تضعیف ماهیچه‌های قلبی، گاهی موجب بزرگ شدن آن می‌شود.
نقص جنین
اگر مادر در بارداری به هاشیموتوی درمان‌نشده مبتلا باشد، احتمال این وجود دارد که نوزاد با عقب‌افتادگی ذهنی یا نواقص جسمی متولد شود و حتی این کودکان می‌توانند لب‌شکری شوند . به همین خاطر آزمایش تیروئید پیش از حاملگی لازم می باشد .
بیماری تیروئید هاشیموتو و بارداری
تعادل هورمون‌های تیروئیدی از جنبه‌های مختلف برای سیستم تولید مثل مهم است. اگر تعادل هورمون‌های تیروئیدی به هم بخورد، چرخه تخمک‌گذاری هم دچار اختلال می‌شود. همچنین، لازمه عملکرد کورپوس لوتئال یا جسم زرد که از مراحل مهم باروری است، وجود تعادل در هورمون‌های تیروئیدی است. افزون بر این‌ها، عملکرد غده تیروئید بر لانه‌گزینی جنین و همچنین رشد جفت و جنین اثرگذار است.
پره اکلامپسی یا فشار خون بارداری، دکولمان یا کنده شدن جفت، زایمان زودهنگام و سقط جنین از جمله عوارض جدی کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری است. بنابراین، در مواردی که خانم با سابقه بیش از دو سقط مراجعه می‌کند، حتماً باید از نظر هورمون‌های تیروئیدی ارزیابی شود. همچنین، کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز اختلالات عصبی و شناختی در فرزند شود.
درمان بیماری هاشیموتو
هورمون درمانی: اگر این بیماری موجب کمبود هورمون تیروئید گردد، از این روش استفاده می‌کنند. استفاده روزانه از لووتیروکسین مفید می‌باشد. لووتیروکسین بسیار شبیه هورمون تیروکسین مترشحه از غده تیروئید می‌باشد. به علت آن که، مقدار لووتیروکسین تجویزی ممکن است تغییر یابد، لذا بیمار باید هر 6 تا 12 ماه به پزشک مراجعه کند تا میزان TSH را در خون اندازه گیری کند.
زیادی لووتیروکسین، باعث کاهش توده استخوانی و پوکی استخوان و آریتمی قلبی می‌شود.
انجام جراحی برای مقابله با بیماری هاشیموتو ضروری است؟
در مطالعه‌ای تاثیر جراحی بخشی از غده تیروئید و مصرف داروی تیروئید در مبتلایان به تیروئیدیت هاشیموتو در نروژ مورد مقایسه قرار گرفت. بیماران در رده سنی ۱۸ تا ۷۹ سال بودند. آنان تحت هورمون درمانی جایگزین و داروی آنتی‌بادی قرار گرفتند، بنابراین سطح آنتی بادی آنان طبیعی شد.
به رغم شروع فرایند درمان، بسیاری از بیماران به وضعیت بهبود کامل دست پیدا نکردند و همچنان با علائم درد بدن، خستگی و عدم بازیابی سلامت روان مواجه بودند.
این مطالعه در مدت ۱۸ ماه و روی ۱۴۷ شرکت‌کننده انجام گرفت. از میان این افراد ۷۳ نفر تحت عمل جراحی قرار گرفتند. درحالیکه مابقی آنان دارو دریافت کردند.
به گزارش مدیکال دیلی، محققان با بررسی نتایج بدست آمده مشاهده کردند در وضعیت سلامت افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفتند بهبود قابل توجهی مشاهده شد. سطح آنتی‌بادی به حالت طبیعی رسید، احساس خستگی برطرف شد و وضعیت کلی سلامتی‌شان بهبود پیدا کرد.
سرطان مری / علائم ، پیشگیری و درمان
منبع : ایسنا – خبرگزاری صدا و سیما