ساواک
ساواک(سازمان اطلاعات و امنیت کشور)که سال های 1357-1335 فعالیت میکرد مهمترین و تاثیرگذار ترین نیروی اطلاعاتی – امنیتی دوره ی سلطنت و حکومت محد رضا پهلوی محسوب می شد. ساواک با هدایت و راهبری سیا و آمریکاییان تکوین یافت و به سرعت دامنه ی فعالیت های خود را در ایران و بسیاری دیگر از نقاط جهان گسترش داد و بالاخص از اوایل دهه ی 1340 شمسی رابطه بسیار نزدیکی با موساد (دستگاه اطلاعاتی اسرائیل) برقرار نمود که تا واپسین سال های عمر رژیم فاسد پهلوی ،روندی روز افزون داشت .
هر چند ادارات کل دهگانه ساواک فعالیت های اطلاعاتی ،امنیتی ،حفاظتی و حراستی گوناگونی در داخل و خارج از ایران انجام می دادند اما بر خورد های خشن و غیر انسانی اداره کل سوم این سازمان با مردم ایران از اقشار و گروه های مختلف طی 3 دهه 1350،1340،1330 نام این سازمان را در ردیف تبهکارترین سازمان های اطلاعاتی و امنیتی جهان جاودانه ساخت و در واقع عملکرد و فعالیت های اداره کل سوم(امنیت داخلی) دیگر اقدامات و فعالیت های ساواک و سایر ادارات کل آن را تحت الشعاع قرار داد.
با این حال هنوز هم که بیش از 3 دهه از پایان فعالیت ساواک سپری می شود عملکرد و گستره فعالیت همین اداره کل سوم برای مخاطبان فراوانی که عمدتا از طریق اسناد منتشر شده در جریان آ« قرار میگیرند ایجاد جاذبه و علاقه می کند و در واقع اکثریت اسناد هم که تاکنون پیرامون فعالیت و عملکرد ساواک منتشر و در اختیار مردم گذاشته شده مربوط به همین اداره کل سوم می باشد.
ریاست ساواک
ساواک در طول بیش از 3 دهه فعالیت و طی ریاست تیمور بختیار(1340-1335 ) پاکروان (1343- 1340) نعمت الله نصیری(357 1- 1343 ) و ناصر مقدم (خرداد57-بهمن57) تحولات اداری و تشکیلاتی گوناگونی را پشت سر گذاشت و نیز در موضوع گزارش نویسی و طبقه بندی اسناد و مدارک تهیه شده در آن هم به لخظ کیفی و هم کمی تغییراتی ایجاد شد.
دامنه فعالیت های ساواک پس از پایان دهه ی 1330 به صورت فزاینده ای گسترس یافت ساواک تمام احزاب و گروه های سیاسی نزدیک و وابسته به حکومت دولت و نیز وزارت خانه ها،سازمان های دولتی و غیر دولتی، سازمانها و ادارت اقتصادی فرهنگی اجتماعی و غیره را زیر نظر داشت.
هر چند شمار نیرو های ساواک از 3تا 5 هزار نفر فرا تر نمی روفت ولی با ایجاد رعب و وحشت این طور القا میکرد که دهها هزار نیرو دارد حتی در آن زمان معروف بود که از 3تنی که با یکدیگر گفتگو می کنند حداقل یک نفر خبر چین ساواک است، البته خبرچین ها ی ریز و خرد را نمی توان جز آن 3تا 5 هزار نفر دانست اما وسعت عمل ساواک در این حد نبود ولی روند لازم برای رسیدن به این حد را به سرعت طی میکرد و اینکه ساواک در ایران هم مانند سیا در امریکا شود دور از انتظار نبود .
امروز رئیس سیا از رئیس جمهور آمریکا قدرت بیشتری دارد سیا سابقه ی ترور رئیس جمهور آمریکا را دارد ولی چون سیا کارهایش را در پشت پرده انجام میدهد خشونت بیشتری را اعمال مکند و جواب گوی افکار عمومی نیزنمی باشد.
