مستثنا به چه معنی است ?

حتما برای شما هم پیش آمده است کلمه مستثنا را در نامه های اداری، روزنامه و… مشاهده کرده باشید و از معنی دقیق آن مطلع نباشید ، در این مطلب معنی دقیق این کلمه را مرور میکنیم . ( مستثنا به چه معنی است ? )

مستثنا

• آنچه که از حکم کلی و عمومی جداست
• لفظی که از حکم ما قبل خود به توسط حرف استثنا خارج شده باشد
• استثنا
• جدا
• استثناء شده
• خارج از شمول حکم
• مشخص
• ممتاز

معنی مستثنی در لغتنامه دهخدا

مستثنی. [ م ُ ت َ ] (ع ص ) نعت فاعلی از مصدر استثناء. استثناکننده و جداکننده. ج ، مستثنون و مستثنین. رجوع به استثنا شود.

مستثنی. [ م ُ ت َ نا] (ع ص ) نعت مفعولی از مصدر استثناء. بیرون کرده و استثنا شده از حکم و قاعده ٔ کلی. (اقرب الموارد). بیرون آورده شده و خاص کرده شده و جدا کرده شده. (غیاث ) (آنندراج ). ممتاز. رجوع به استثناء شود :

ای به شاهی ز نعت مستغنی
وی ز شاهان به جاه مستثنا

مسعودسعد

اول نعمتی که خدای تعالی بر من تازه گردانید دوستی پدر و مادر بود… چنانکه از فرزندان دیگرمستثنی بودم.(کلیله و دمنه ).

تا اختیار او بر یکی افتاد که از ایشان به هنر و خرد مستثنی بود. (کلیله و دمنه ).

به مزیت خرد و مزید هنر مستثنی است. (کلیله و دمنه ).

|| در اصطلاح نحویان ، آن چیزی که بیرون کرده شده باشد از حکم ماقبل به قید اِلاّ یا به آنچه در معنی اِلاّ است. (غیاث ) (آنندراج ).

آنچه بعد از کلمه ٔ الاّ و اخوات آن بیاید و از نظر نفی یا اثبات از ماقبل خود جدا شود و محاسبان در باب جبر و مقابله آن را «ناقص » نامند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ).
مستثنای متصل : آن است که مستثنی از افراد و یا اجزای مستثنی منه باشد لفظاً یا تقدیراً مانند جأنی الرجال اِلاّ زیداً و جأنی القوم اِلاّ زیداً. (از تعریفات جرجانی ).
مستثنای مفرغ : آن است که مستثنی منه آن در جمله نیامده باشد مانند ماجأنی اِلاّ زید. (از تعریفات جرجانی ).
مستثنای منقطع : آن است که مستثنی از افراد یا از اجزاء مستثنی منه نباشد مانند جأنی القوم اِلاّ حماراً.(از تعریفات جرجانی ).
مستثنی منه : آنکه یا آنچه از او استثنا کرده اند.
|| در اصطلاح نحو، اسمی است که پیش از «الاّ» و اخوات آن آمده باشد و نفیاً یا اثباتاً مخالف مابعد الاّ باشد مانند قوم در جأنی القوم اِلاّ زیداً. || محاسبان در باب جبر و مقابله آن را زائد می نامند در مقابل ناقص که مستثنی است. (از کشاف اصطلاحات الفنون ).

فرهنگ فارسی عمید

(صفت) [عربی: مستثنیٰ] ‹مستثنی› چیزی که از حکم عمومی خارج و برکنار شده باشد؛ استثناشده؛ بیرون‌کرده‌شده.

مستثنی در لغتنامه معین

مستثنی(مُ تَ نا) [ ع . ] (اِمف .) ممتاز شده ، جدا شده .

مستثنا در دستور زبان

“استثناء” مصدر باب “إستفعال” از ماده‌ی “ثنی” و در لغت به معنای بازداشتن و کنار زدن آمده است. (ثَنَیتُهُ عن مراده إذا صَرَفتَه عنه.)

معنای لغوی ” استثناء ” (بازداشتن و کنار زدن) در معنای اصطلاحی آن لحاظ شده است به این بیان که متکلّم با خارج کردن مستثنا از حکم مستثنی‌منه توسط إلّا و نظائر آن، در واقع مستثنا را از تعلّق حکم مستثنی‌منه، ‌کنار زده. و یا به تعبیر دیگر حکم مستثنی‌منه را از شامل شدن مستثنا، بازداشته است.  (إلاستثناء صرفُ العامل عن تناول المستثنی)

تینیجر چیست ?

وهله یا وحله ?

تفاوت اسبق و سابق چیست ؟

دکان به چه معنی است ?