کج دار و مریز ، از ضرب المثل های پرکاربرد می‌باشد که شاید بسیاری از افراد از معنای دقیق آن را مطلع نباشند . در این مطلب به بررسی معنی و علت به وجود آمدن این ضرب المثل می‌پردازیم .
ضرب المثل « کج دار و مریز » ریشه در اشعار فارسی دارد ، قدیمی ترین شعری که از این عبارت استفاده کرده است منتسب به خیام نیشابوری می باشد :
یارب تو جمال آن مه مهرانگیز
آراسته‌ای به سنبل عنبربیز
پس حکم همی کنی که در وی منگر
این حکم چنان بود که کج دار و مریز
کج دار و مریز
معانی کج دار و مریز :
- رفتار با احتیاط بخاطر شرایط موجود
- دست به عصا راه رفتن
- مدارا کردن با شرایط موجود
معنی اولیه ای که در ذهن همه ی ما نقش میبندد این است که فردی یک ظرف را کج نگه دارد طوری که محتویات آن بیرون نریزد به همین دلیل معانی فوق در میان جامعه رایج می‌باشد ، اما از شعر خیام معنی دیگری برداشت می‌شود .
خیام در شعر خود از این عبارت معنی « کار محال » را منظور دارد که با معنی رایج در جامعه امروز کاملا متفاوت است .
کج دار و مریض
عبارت « کج دار و مریز » بعضا به اشتباه « کج دار و مریض » نوشته می‌شود که اشتباه املایی واضح است .
یکی از اشعاری که به این ضرب المثل نسبت داده می‌شود :
رفتــم بـه سـر تـربت شمس تبـریـــز *** دیــدم دوهــــزار زنگیــــان خونــریـــز
هر یک به زبان حال با من می گفت *** جامی که به دست توست کج دار و مریز
مطالب پیشنهادی
معنی ضرب المثل شکر نعمت نعمتت افزون کند دریک بند
ضرب المثل نوش دارو بعد از مرگ سهراب
مجموعه ضرب المثل های تهرونی
معنیش رو اشتباه فرض میکردم