دیسفازی dysphasia نوعی اختلال در نوشتن ، خواندن و حرکات می‌باشد ، این اختلال معمولا به سختی تشخیص داده می‌شود زیرا با سایر اختلالات مشابه اشتباه گرفته می‌شود . اکثرا دیسفازی را با اختلال « دیسارتاریا » اشتباه گرفته می‌شود که یک اختلال صرفا گفتاری است . ( دیسفازی چیست ? )
در این مقاله به بررسی اختلال دیسفازی می‌پردازیم تا تمامی ابعاد آن برای ما روشن شود ، در ادامه همراه ما باشید .
توجه : دیسفازی را نباید با دیسفاژی که نوعی اختلال بلع می‌باشد اشتباه گرفت .
عوامل بروز دیسفازی
هرگاه بخش هایی از مغز که مسئول گفتار و ادراک آن می‌باشد ضربه ببیند یا تحت تاثیر سکته های مغزی دچار آسیب شود این اختلال بروز پیدا میکند .
انسداد یا پارگی رگ های مغز بر اثر سکته شایع ترین علت دیسفازی می‌باشد در این حالت اکسیژن به قسمتی از مغز نمی‌رسد و آن ناحبه از مغز دچار مرگ سلولی می‌شود .
سایر عوامل بروز دیسفازی :
- عفونت
- حملات ایسکمیک گذرا (TIA) (سکته مغزی ناقص)
- میگرن
- صرع
- تشنج با هر دلیلی
- صدمات شدید سر
- تومورهای مغزی
- بیماری های تخریب کننده ی سلول های عصبی ، مانند آلزایمر و پارکینسون
انواع اختلال دیسفازی
اختلال دیسفازی انواع گوناگونی دارد که تمایز بسیار کمی با هم دارند :
دیسفازی چیست ?
دیسفازی بروكا
دیسفازی بروکا كه به عنوان آفازي بروكا نيز شناخته مي شود ، این اختلال شامل آسیب به بخشی از مغز معروف به ناحیه بروکا می‌باشد . مبتلایان به این اختلال در استفاده از کلمات و خلق جملات دچار مشکل می‌باشند .
در نوع شدید این اختلال موجب می‌شود که فرد توانایی جرف زدن خود را از دست بدهد .
دیسفازی ترنس کورتیکال
دیسفازی ترنس کورتیکال که به عنوان آفازی ترنس کورتیکال نیز شناخته می شود ، این اختلال کمتر دیده می‌شود و با اختلال بر فیبر های عصبی مرکز کنترل زبان در مغز و پردازش اطلاعات در آن را تحت تاثیر قرار میدهد .
انواع دیسفازی ترنس کورتیکال :
- دیسفازی ترنس کورتیکال حرکتی
- دیسفازی ترنس کورتیکال ترکیبی
- دیسفازی ترنس کورتیکال حسی
دیسفازی ورنیک
دیسفازی ورنیک که به عنوان بیماری آفازی ورنیک نیز شناخته می شود ، بخشی از مغز که « ورنیک » نام دارد دچار آسیب می‌باشد .
ناحیه ورنیک مسئول درک معنی کلمات و جملات می‌باشد ، ممکن است فرد با اختلال دیسفازی ورنیک می‌تواند روان و راحت صحبت کند اما به محض شنیدن یا استفاده از کلمات و اصطلاحات غیر رایج قدرت درک خود را از دست میدهد .
دیسفازی انتقالی
دیسفازی انتقالی که به عنوان آفازی انتقالی نیز شناخته می شود ، این دیسفازی به ندرت دیده می‌شود . مبتلایان می‌توانند گفتار را درک کرده و حرف بزنند کنند ، اما در تکرار آن مشکل دارند .
دیسفازی آنومی
دیسفازی آنومی همچنین به عنوان آفازی آنومی نیز شناخته می شود ، نوع خفیف دیسفازی می‌باشد که یادآوری و استفاده از کلمات کم کاربرد ، نام افراد را مشکل میکند .
افراد که مبتلا به آنومی دیسفازی هستند ، برای یادآوری کلمات دچار مکث می‌شوند و در زمان مکث با حرکت دست سعی در فهماندن مقصود خود دارند .
دیسفازی سراسری
دیسفازی سراسری که به عنوان آفازی سراسری نیز شناخته می شود ، بر اثر آسیب گسترده به مغز به وجود می‌آید و درک و بیان زبان را با مشکل جدی روبرو میکند .
علائم دیسفازی
افراد مبتلا به دیسفازی در گفتار و درک آن دچار مشکل می‌باشند ، شدت آن به نوع دیسفازی و میزان آسیب مغزی مربوط است و علائم آن عبارت است از :
- دشواری برای یافتن کلمات (آنومی)
- جایگزین کردن کلمات یا صداها
- استفاده از کلمات بی معنا
- صحبت کردن روان اما بی معنا
- صحبت کردن به آرامی یا با دشواری زیاد
- صحبت کردن به شکل یک کلمه ای یا منقطع و کوتاه کوتاه
- حذف کلمات کوچک ، مانند حروف ربط یا حروف اضافه (گفتار تلگرافی)
- اشکالات گرامری
- جابجا کردن ترتیب کلمات
علائم دیسفازی در درک مطلب عبارتند از :
- دشواری برای درک گفتار دیگران
- صرف زمان زیاد برای درک گفتار
- دشواری در فهمیدن گفتار تند و سریع
- تفسیر نادرست معنای گفتار ( به عنوان مثال ممکن است اصطلاحات را درک نکرده و به معنای ظاهری خود بفهمند )
- عدم آگاهی از خطاها
- دادن پاسخ نادرست به سؤالات ساده
- دشواری در درک دستور زبان پیچیده
تشخیص دیسفازی
دیسفازی پس از آسیب های مغزی بروز پیدا میکند ، به همین دلیل پس از مشکلاتی مانند سکته مغزی ، تومور های مغزی و ضربه های محکم به سر باید با روش های زیر بروز دیسفازی مورد بررسی قرار بگیرد :
- یک معاینه فیزیکی
- آزمایش تصویربرداری مانند اسکن MRI
- ارزیابی زبان گفتار
- یک آزمایش عصبی
- تست های توانایی های دیگر مانند واکنش، قدرت و احساس
درمان دیسفازی
درمان دیسفازی بستگی به شدت آن دارد ، در صورتی که دیسفازی خفیف باشد ممکن است بدون درمان با گذشت زمان بهبودی دیده شود اما در صورت شدید بودن با گفتار و زبان درمانی باید فرد را در مسیر بهبود قرار داد .
اگرچه پیشرفت های قابل توجهی می تواند اتفاق بیفتد، بازگرداندن کامل قابلیت های ارتباطی پس از آسیب مغزی همواره ممکن نیست.
درمان، زمانی بیشترین تاثیر را دارد که فورا پس از سکته یا آسیب انجام شود، بنابراین باید به محض وقوع علائم، با پزشک خود در مورد آن ها صحبت کرد.
دیسفازی چیست ?