بدیهی است که عزت نفس و غرور با هم تفاوت دارند اما در عمل به این آسانی نمیتوان آنها را تفکیک کرد . بسیاری از افراد در تشخیص عزت نفس و غرور دچار مشکل می‌باشند . در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم . ( تفاوت عزت نفس و غرور چیست ؟ )
عزت نفس چیست ؟
عزت نفس یعنی فرد با آگاهی از ارزش و جایگاه انسانی و اجتماعی خود ، از دست زدن به امور نامطلوب باز می‌دارد . عزت نفس از دیدگاه اخلاق و روایات اسلامی به این معنا است که انسان آنقدر خودش را عزیز و بزرگ بداند که حاضر نشود تن به پستی گناه و افعال و رفتار مغایر با شان انسان و ایمان بدهد.
عزت نفس را میتوان از سویی به شرافت انسانی گره زد ، جایی که انسان شرافتمند حاضر نیست برای رسیدن به یک لذت خود را تحقیر کند . عزت نفس باعث می‌شود فرد خود را به مسائل دنیایی نفروشد و ارزش واقعی خود را بالاتر از این ها بداند .
تو به قیمت ورای دو جهانی *** چه کنم قدر خود نمی دانی.… سعدی
تفاوت عزت نفس و غرور چیست ؟
عزت نفس در احادیث
امام على علیه السلام به فرزندش امام مجتبى علیه السلام فرمود:
نفس خویش را عزیز بشمار و به هیچ پستى و دنائتى تن مده گرچه عمل پست، تو را به تمنیاتت برساند، زیرا هیچ چیز با شرافت نفس برابرى نمى کند و (به جاى عزت از دست داده) عوضى همانند آن نصیبت نخواهد شد، و بنده دیگران نباش که خداوند تو را آزاد آفریده است.
امام على علیه السلام فرمودند :
کسى که نفس شرافتمند و با عزت دارد هرگز آن را با پلیدى گناه، خوار و پست نخواهد ساخت. و نیز فرمود«النفس الدنیه لاتنفک عن الدنائات »: کسى که فرومایه و دنى النفس است از کارهاى پست جدایى ندارد.
اعتماد به نفس چیست ؟
ایمان به توانایى هاى خود و استعداد هاى فطرى خویش در کنار ایمان به یارى خداوند در پرورش و گسترش آن ها را اعتماد به نفس مینامند. اعتماد به نفس، بیشتر پدیده اى اکتسابى است، نه ذاتى . هر جوانى که خود را در این مورد ضعیف و ناتوان مى یابد، مى تواند با استفاده از روش هاى علمى و با روحیه امیدوارى براى تغییر شخصیت خود اقدام کند .
امام على(ع) فرموده اند: «من لم یُنجِد لم ینجد؛ کسى که خود را بالا نگیرد، بالا نمى رود» و فرمودند : «هرگاه سختى چیزى باعث بیم و هراست شد، تو نیز در مقابل آن سخت و مقاوم شو که با تن دادن به سختى ها، مشکل بر تو آسان خواهد شد».
اعتماد به نفس از نظر قرآن
اعتماد به نفس به اتکای مفاهیم معنوی اینگونه است که فرد با بندگی، خود را به خدا میسپارد و میداند که خداوند روزی دهنده و صاحب قوّت و قدرت است . در قرآن مجید آیاتی است که اراده قطعی خداوند که مافوق اراده انسان است را بیان میکند و انسان مومن را به این نتیجه میرساند که امور این دنیا دست خداوند می باشد :
- «هیچ مصیبتی در زمین و نه در وجود شما روی نمی دهد، مگر اینکه همۀ آنها قبل از آنکه زمین را بیافرینیم در لوح محفوظ ثبت است و این امر برای خداوند آسان است. این به خاطر آن است که برای آنچه از شما فوت شده تأسف نخورید و به آنچه به شما داده است دلبسته و شادمان نباشید و خداوند هیچ متکبّر فخرفروشی را دوست ندارد» (حدید 5: 22 23).
- (فاطر ،10) کسى که خواهان عزت است (باید از خدا بخواهد) که تمام عزت براى خدا است ، سخنان پاکیزه به سوى او صعود مى کند ، و عمل صالح را بالا مى برد ، و آن ها که نقشه هاى سوء مى کشند ، عذاب شدید براى آن ها است و مکر آن ها نابود مى شود»
- «این (قرآن و شریعت آسمانی) وسائل بینایی و مایۀ هدایت و رحمت است برای مردمی که به آن یقین دارند.» (جاثیه 45: 20).
- «آنها کسانی هستند که ایمان آورده اند و دل هایشان به یاد خدا مطمئن (و آرام) است؛ آگاه باشید با یاد خدا دل ها آرامش می یابد» (رعد 13: 28).
- «خداوند روزی دهنده و صاحب قوت و قدرت است» (ذاریات 51: 58) .
- «برای هر قوم و جمعیتی، زمان و سرآمد (معیّنی) است و هنگامی که سرآمد آنها فرا رسد، نه ساعتی از آن تأخیر می کنند و نه بر آن پیشی می گیرند» (اعراف 7: 34).
- «خداوند روزی را برای هرکس بخواهد (و شایسته بداند) وسیع و برای هرکس بخواهد (و مستحق بداند) تنگ قرار می دهد…» (رعد 13: 26).
- «و خدا هرگز اجل هیچ کس را از وقتش که فرا رسد مؤخر نیفکند. ..» (منافقون 63: 11).
- «هر کجا که باشید مرگ شما را می گیرد؛ اگرچه در برج های محکم باشید» (نساء 4: 78).
برخی افراد اعتماد به خداوند را با اعتماد به نفس دو موضوع جداگانه میدانند و میگویند که اعتماد به خدا گاه اعتماد به نفس را کاهش میدهد . این تفکر همان افکار الحادی است که با توکل و توسل از اساس مشکل دارد . فردی که بر بنای اعتقادات دینی به خداوند توکل میکند مطمئن است کسی که حق مطلق است این جهان را اداره میکند و قطعا در نهایت حق را به حقدار میرساند پس محکم و با اعتماد به نفس جلو میرود .
تفاوت عزت نفس و غرور چیست ؟
تعریف غرور چیست ؟
یک شخص متکبر یا مغرور می‌تواند به‌عنوان فردی تعریف شود که به‌گونه‌ای عمل میکند که انگار برتر، ارزشمندتر یا مهمتر از دیگران است و دیگران را دست‌کم می‌گیرد. همچنین فرد مغرور انتظار دارد به‌خاطر ویژگی‌های خاص و دستاوردهای بزرگش، مورد تحسین و احترام باشد. غرور در روانشناسی دلالت بر میل به سلطه و اعتماد مفرط به توانایی‌های خود و خود را شایسته‌ی موفقیت دیدن دارد.
در بسیاری موارد، فرد مغرور می‌شود زیرا با برنامه‌ریزی و مدیریت‌گری توانسته است دستاوردهایی به‌دست آورد که دستیابی به آن برای دیگران دشوار است.
هیچ کس دوست ندارد در کنار فرد مغرور باشد، لذا مردم از شما دوری میکنند و باعث می‌شود احساس بدتر و بدتری داشته باشید. ( دکتر سنایی )
تکبر چیست ؟
یعنى آدمى، خود را نسبت به دیگران – به جهت کمالى که در خود مى بیند بزرگ شمارد؛ خواه آن کمال را داشته باشد یا نه و خواه آن صفتى را که دارد و به آن مى بالد فى الواقع هم کمال باشد یا نه (ملا احمد نراقى، معراج السعاده، انتشارات حکمت، 1366، ص 278 ؛ دستغیب شیرازى، گناهان کبیره، ص 114. )
مانند تکبر شیطان نسبت به انسان، آنجا که در پاسخ خداوند که فرمود چرا به آدم سجده نکردى – گفت: من از آتش خلق شده ام و آدم از خاک آفریده شده است (اعراف (7) آیه 12.)
چگونه مغرور نشویم ؟
اگر انسان، خود را داراى کمالى مى داند و تصور مثبتى از خود دارد، براى اینکه دچار غرور نشود، باید راه تواضع را در پیش گیرد و هیچ گاه به خود نبالد که من داراى چنین کمالى هستم!! بلکه از آن توانمندى یا آن صفت کمال، در راه صحیح استفاده کند.
بنابراین تکبر و غرور، در مقابل تواضع است و راه درمان آن نیز فروتنى کردن در مقابل دیگران است. احترام به انسان هاى دیگر – هر چند از نظر سنى و یا علمى از شما پایین تر باشند – موجب مى شود دندان تکبر از شما کنده شود و شاخ غرور بشکند. فکر کردن به نقص ها و عیوبى که دارید، از حرارت غرور مى کاهد و شعله هاى تکبر را خاموش مى کند. اما عزت نفس در مقابل، سبکى و رذالت است.
آیا من مغرورم ؟
برخی از افراد به این موضوع شک میکنند که آیا مغرور هستند یا اعتماد به نفس دارند :
- اینکه شما خودتان را باور داشته باشید هیچ ربطی به غرور و منیت ندارد.
- اعتماد به نفس و خودباوری یعنی اینکه خودتان را باور دارید.
- اما غرور یعنی اینکه انسان بخواهد صرفا به دیگران ثابت کند که از آنها برتر است.
- اعتماد به نفس و خودباوری یعنی خودتان با خودتان در صلح هستید.
- اعتماد به نفس و خودباوری یعنی خودتان را قبول دارید از درون.
- و اما غرور یعنی اینکه فقط میخواهید خودتان را به دیگران ثابت کنید نه خودتان.
خصوصیات افراد غرور
- این افراد مرتبا به دیگران تبلغ خودشان را میکنند.
- این افراد همیشه به دیگران( و فقط به دیگران,نه خودشان) میگویند که چقدر خوب و دلشین هستند.
- در واقع این افراد میخواهند دیگران را متقاعد کنند.
- و نه فقط دیگران بلکه میخواهند والد انتقاد گر درونشان را هم متقاعد کنند.
- این افراد هیچ وقت از هیچ چیزی لذت نمیبرند چرا که همیشه به نظرشان چیزهایی کم است.
- در کل این افراد خیلی نیازمندندکه به شما ثابت کنند که خیلی خوب و دلنشین و فوق العاده و رویایی هستند .
- لطفا از آنان که لاف میزنند و مرتب ا زخودشان تعریف میکنند دوری کنید.
- مرتب خودشان را به دیگران تبلیغ میکنند که والد انتقاد گر درونشان راضی شود که اینها هم کسی هستند.
- آنها مرتبا به دیگران لاف و ادعا میکنند تا با اینکار احساس بی لیاقت بودن خودشان را بپوشانند.
- بدون اینکه از این افراد حتی بخواهید ,شروع میکنند به لاف زدن و ازخود تعریف کردن.
- در واقع این افراد خیلی خواهان این هستند که دیگران به آنها توجه کنند.
- این افرادهمیشه دلشان میخواهد به دیگران ثابت کنند که خیلی خیلی از آنها برتر و بهتر هستند.
- این افراد دلشان میخواهد نوک قله باشند و بقیه پایین , تا به این شکل احساس کم بودنشان از درون جبران شود.
تعریف هوش چیست ؟ بررسی عوامل موثر
تفاوت عزت نفس و غرور چیست ؟